Mánudagur, 12. september 2005
Mánudagspósturinn 12. september 2005

Það er fagnaðarefni hversu vel tókst til við að selja Símann. Gott verð fékkst fyrir hann og ekki er síður mikið fagnaðarefni að til standi að verja þeim fjármunum á heildina litið í mjög þörf og góð verkefni í þjóðfélaginu. Um helmingur verður notaður strax í að greiða niður erlendar skuldir íslenzka ríkisins sem mun í raun þýða að það verður skuldlaust við útlönd um næstu áramót. Þar með verður eitt helzta baráttumál ungra sjálfstæðismanna í höfn. Afgangurinn verður geymdur í Seðlabankanum og síðan nýttur til ýmissa verkefna á árunum 2007-2012 ef aðstæður í efnahagslífinu verða réttar. En eins og kunnugt er eru þær það ekki eins og staðan er í dag.
Ófáir stjórnarandstæðingar höfðu uppi stór orð um að með sölu Símans hefði bezta mjólkurkúin verið seld og þar fram eftir götunum. Síminn hefði verið að gefa svo mikið af sér á ári í arð til ríkisins. Niðurstaðan er hins vegar sú að með niðurgreiðsla erlendra skulda ríkisins sparast vaxtakostnaður sem nemur sömu upphæð á ári og það sem Síminn hefur verið að gefa af sér í arð til ríkisins á undanförnum árum, eða um 2 milljarðar króna. Til viðbótar mun sú fjárhæð sem verður geymd fyrst í stað í Seðlabankanum skila ríkinu annarri eins upphæð í vexti.
Persónulega er ég mjög ánægður með er það framlag sem rennur til Landhelgisgæzlunnar sem fyrir löngu var meira en tímabært. Sem kunnugt er stendur til að kaupa nýja flugvél fyrir gæzluna árið 2007 og nýtt varðskip árið 2008. Núverandi flugvél hennar er komin til ára sinna og sama er í raun að segja um varðskipin. Hins vegar hefur varðskipið Ægir nú verið algerlega endurnýjaður og til stendur að gera það sama við varðskipið Tý. Þannig að þau munu án efa halda áfram þjónustu sinni við Íslendinga um ókomin ár enda um afbragðsskip að ræða.
Svo er bara spurningin hvernig nýtt varðskip mun líta út. Persónulega hef ég alltaf verið talsvert hrifinn af dönsku varðskipunum af Thetis-gerð sem hafa verið tíðir gestir í Reykjavíkurhöfn. Þessi skip eru þó sennilega talsvert stærri en hugmyndin er að nýtt íslenzkt varðskip verði. Þau munu engu að síður vera sérstaklega hönnuð með eftirlit við Grænland í huga og til að geta siglt í ís svo dæmi sé tekið. Læt hér fylgja með nokkrar myndir af þessum skipum - þó það sé kannski óþarfi fyrir reykvíska lesendur vefritsins þar sem flestir Reykvíkingar hafa án efa einhvern tímann barið þau augum.
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is
Föstudagur, 9. september 2005
66.700.000.000 og Síminn hringir áfram

Miklum áfanga var náð í vikunni þegar reidd var af hendi greiðsla fyrir eitt stærsta ríkisfyrirtæki landsins. Stærstu einkavæðingu Íslandssögunnar er þar með lokið og á sama tíma hefur ríkið loksins dregið sig alfarið úr samkeppnisrekstri á fjarskiptamarkaði. Skv. greinagerð frá forsætisráðuneytinu barst ríkissjóði greiðsla frá Skipti ehf. að upphæð 66,7 milljarðar krónar fyrir Símann. Nærri helmingur fjármagnsins, 32,2 milljarður króna, var greiddur í erlendri mynt og verður allur sá hluti notaður til að greiða upp erlendar skuldir.
Ekki stendur til að bera í bakkafullan lækinn um hvernig ráðstafa hefði mátt því fjármagni sem fékkst fyrir Símann. Hins vegar finnst mér vert að velta upp nokkrum atriðum sem tengjast í fyrsta lagi viðbrögðum stjórnarandstöðunnar, sem frekar en fyrri daginn hafði ekkert nytsamlegt til málann að leggja, í öðru lagi úthlutun fjármagnsins og í þriðja lagi hugmyndafræðinni á bakvið tilfærslur sem þessa.
Nú er rétt að taka fram að ég hef enga sérstaka skoðun á því hvernig ráðstafa hefði átt fjármagninu á annan hátt. Það gleður mig að mikill hluti þess er notaður til að greiða niður skuldir (eins og komið verður að hér síðar) en hvað varðar restina af fjármagninu þá er það verkefni ríkisstjórnarinnar að ráðstafa því. Þessi ríkisstjórn hefur farið vel með efnahagsmál síðustu ár (þó svo að hún hafi verið óþarflega eyðlusöm á köflum) og er því treystandi til að ráðstafa þessu fé. Hvort að það fer í götur, skip eða spítala er ekki aðalmálið. Allt eru þetta verkefni sem ríkisstjórnin hafði á prjónunum hvort eð er.
Síðan má auðvitað deila um hversu mikil þörf er á því að ríkið sinni sumum af þessum verkefnum en það er efni í annað díbeit.
Viðbrögð Stjórnarandstöðunnar
Á þriðjudag var tilkynnt hvernig ríkisstjórnin hefði ákveðið að ráðstafa fjármagninu. Nú geta menn s.s. haft ýmsar skoðanir á því. Ingibjörg Sólrún, sem mikla reynslu hefur af opinberum rekstri eftir ,,glæsilegan feril sem borgarstjóri, hafði nú sitt að segja um málið. (Rétt þykir mér nú að taka fram að um leið og vinstri menn byrja að tala um peninga verður manni dálítið órótt. Sérstaklega þegar þeir tala um peningana okkar. Það hefur áður komið fram hér á vefritinu.)
Þannig er sagt frá í frétt um málið: ,,Formaður Samfylkingarinnar telur ríkisstjórnina fara of geyst í að ráðstafa fénu, sem fékkst fyrir sölu Símans, fram í tímann. Hún telur farsælla að leggja peningana til hliðar og ávaxta þá fyrst um sinn í stað þess að ráðstafa fénu fram í tvö næstu kjörtímabil.
Kannski hefði Ingibjörg átt að lesa betur greinagerð forsætisráðuneytisins en þar kemur skýrt fram að féið verður ávaxtað á tvennan hátt. Í fyrsta lagi sparar ríkið sér umtalsvert fjármagn í vaxtagreiðslur með því að greiða upp hluta af erlendum skuldum og í öðru lagi verður peningurinn lagður inn til ársins 2007 þar sem hann mun ávaxtast. Ingibjörg hafði ekki frekari hugmyndir um hvað hún vildi við fjármagnið gera. Fannst bara ríkisstjórnin fara of geyst í að ráðstafa því. Þegar Ingibjörg var síðan spurð að því af hverju hún héldi þetta var svarið einfalt. Menn eiga bara ekkert að vera að ráðstafa fjármagni svona langt fram í tímann. Þetta eru engir smáaurar.
Í sömu frétt segir: ,,Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri grænna, hefur gagnrýnt hvernig stjórnvöld hafa staðið að ráðstöfun símasölupeningana þótt hann telji verkefnin góð og gild.
Þar höfum við það. Verkefnin góð og gild en samt gagnrýni á það hvernig fjármagninu er ráðstafað. Gaman væri ef að Ingibjörg eða Steingrímu gætu bent á hvað ef þessu þau hefðu viljað stroka út af listanum. Hvorugt þeirra hefur sagt nokkuð til um það.
Þau vilja kannski segja við kjósendur út um allt land að þau vilji ekki byggja upp þá vegi sem til stendur að byggja? Kannski telja þau málefni geðfatlaðra ekki mikilvæg? Kannski er Landhelgisgæslan ekki heldur á forgangslista hjá þeim? Við vitum ekki svarið við neinum af þessum spurningum því þau höfðu ekkert um það að segja hvað þau hefðu vilja gera við fjármagnið. Við hins vegar vitum að bæði vilja þau að hið opinbera starfi í samkeppni á fjarskiptamarkaði. Steingrímur telur slík fyrirtæki betur komin í höndum ríkissins en einkaaðila. Það er hans skoðun og hana ber að virða. Ingibjörg hefur á hinn bóginn sýnt vilja sinn í verki með ævintýrinu í kringum línu.net. Ekki ber að virða þá skoðun því að það voru borgarbúar sem tóku á sig allan kostnað vegna þessa misheppnaða ævintýris.
Silfrinu útdeilt
Eins og ég sagði upphafi hef ég s.s. enga sérstaka skoðun á því hvernig ráðstafa hefði átt fénu. Kannski hefði jafnvel verið gott að ráðstafa því ekki. Held þó að þá hefði það fljótlega gufað upp í ýmsan rekstur hins opinbera. Það er þó fyrst og fremst gleðiefni og um helmingur þess sé notaður til að greiða niður erlendar skuldir. Við skulum hafa í huga að vaxtagreiðslur erlendra skulda voru hærri en arður Símans til ríkissjóðs. Þetta sjá allir. Tja, allir nema vinstrimenn.
Allt eru þetta verkefni sem þegar voru á stefnuskrá ríkisstjórnarinnar. Ég fagna sérsaklega ráðstöfun fjármagns til kaupa á nýju varðskipi og flugvél til Langhelgisgæslunnar enda hafa málefni hennar verið mér hugfangin. Tel ég nauðsynlegt að hún sér styrkt og efld og hér hefur verið stigið löngu tímabært skref til þess. Því verða væntanlega gerð fleiri skil hér á íhald.is þegar fram sækja stundir.
Hvað uppbyggingu hátæknisjúkrahúss varðar þá tel ég þá framkvæmd betur komna í höndum einkaaðila. Ég trúi því að einn daginn munu einkaaðilar stofnsetja (eða kaupa) sjúkrahús og gera í framhaldi af því þjónustusamning við ríkið. Ríkið rekur í dag stór sjúkrahús og eru þau mjög illa rekin. Það er ekki bara að það vanti meira fjármagn í rekstur þeirra heldur eru þau að mörgu leyti illa rekin. Aftur, efni í aðra umræðu.
Meira hef ég ekki um einstaka liði ráðsöfunarféssins að athuga. Málefnum nýsköpunarsjóðs verða gerð frekari skil síðar.
Næstu verkefni
Þó svo að hér sé lokið stærstu einkavæðinu Íslandsögunnar þá er enn langt í land. Ríkið á eignarhlut í fjöldamörgun fyrirtækjum og stendur enn í ýmiss konar atvinnurekstri sem betur væri komin í höndum einkaaðila. Það er ekki eins og ríkið hafi unnið í lottói og fengið einhvern óvæntan pening. Þessi peningur var til en fastur í ríkisfyrirtæki, m.ö.o. ríkið átti þetta fjármagn til.
Þá er eðlilegt að spyrja, hvað á ríkið meira? Hér má sjá lista yfir þau fyrirtæki sem ríkið á enn eignarhlut í. Ríkið á allt frá 0,6% hluta til 100% hluta í hinum ýmsu fyrirtækjum s.s. hótelum, hestaleigum, orkuveitum, trésmiðjum, sláturfélögum, útgerðarfélögum og svo mætti lengi telja. Meirihluti þeirra fyrirtækja sem ríkið á enn hlut í eru fyrirtæki á samkeppnismarkaði. Eignahlutur þeirra er betur komin í höndum einstaklinga en hins opinbera og tel ég að ríkið eigi að halda áfram af miklum krafti við að koma þessum fyrirtækjum úr eign ríkisins yfir til einkaaðila. Ríkið fékk um 67 milljarða fyrir Símann. Það er líklega annað eins ef ekki meira til sem liggur í eignum ríkissins í hinum ýmsu fyrirtækjum.
Þá er bara að halda áfram báráttunni fyrir einkavæðingu. Nema auðvitað að Steingrímur J. og Ingibjörg hafi einhverjar betri hugmyndir?
Gísli Freyr Valdórsson
gislifreyr(a)simnet.is
Miðvikudagur, 7. september 2005
Davíð hættir í stjórnmálum – þáttaskil hjá Sjálfstæðisflokknum
Davíð Oddsson utanríkisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, tilkynnti á blaðamannafundi í Valhöll í dag að hann myndi ekki gefa kost á sér til endurkjörs sem formaður flokksins á landsfundi hans sem haldinn verður dagana 13. - 16. október nk. Ákvörðun Davíðs markar mikil þáttaskil. Hann hefur verið formaður Sjálfstæðisflokksins frá 10. mars 1991 er hann felldi Þorstein Pálsson þáverandi formann flokksins, í spennandi kosningu á landsfundi. Með því mörkuðust önnur þáttaskil í lífi Davíðs Oddssonar, en hann hafði verið borgarstjóri í Reykjavík samfellt í 9 ár, 1982-1991, er hann varð forystumaður flokksins í landsmálunum og sat í borgarstjórn árin 1974-1994.
Davíð varð forsætisráðherra eftir kosningasigur flokksins árið 1991 og leiddi stjórn með Alþýðuflokki til ársins 1995 og með Framsóknarflokknum til ársins 2004. Leiddi hann því ríkisstjórn Íslands samfellt 1991-2004, eða í 13 ár, lengur en nokkur annar Íslendingur í stjórnmálasögu landsins. Hann hefur svo verið utanríkisráðherra frá 15. september 2004. Á þrettán ára forsætisráðherraferli hans urðu miklar breytingar á íslensku samfélagi. Þessar breytingar hafa leitt til aukins frelsis handa viðskiptalífinu og almenningi, hagsældar, lækkunar skatta, og bættra lífskjara langt umfram það sem gerst hefur í nálægum löndum.
Á blaðamannafundinum í Valhöll tilkynnti Davíð að hann myndi taka við embætti seðlabankastjóra og verður formaður bankastjórnar þann 20. október nk., en eins og Davíð benti á er það afmælisdagur eiginkonu hans, Ástríðar Thorarensen. Davíð Oddsson mun víkja úr ríkisstjórn og láta af þingmennsku fyrir Reykvíkinga þann 27. september nk. Þann dag er boðaður ríkisráðsfundur á Bessastöðum. Þar mun Geir H. Haarde varaformaður Sjálfstæðisflokksins, taka við embætti utanríkisráðherra af Davíð. Árni M. Mathiesen tekur við embætti fjármálaráðherra af Geir og eftirmaður Árna á stóli sjávarútvegsráðherra verður Einar Kristinn Guðfinnsson þingflokksformaður.
Við þessar miklu breytingar verður Björn Bjarnason dómsmálaráðherra, leiðtogi Sjálfstæðisflokksins í Reykjavíkurkjördæmi norður. Við sæti Davíðs Oddssonar á þingi tekur Ásta Möller formaður Landssambands sjálfstæðiskvenna, sem sat á þingi árin 1999-2003 og hefur verið fyrsti varamaður flokksins í RN síðan. Eru þetta mjög umfangsmiklar breytingar sem eiga sér stað með brotthvarfi Davíðs á forystu flokksins og lykilmannskap hans. Stóll formanns þingflokksins losnar við þessa uppstokkun. Flest bendir til þess að Arnbjörg Sveinsdóttir taki við formennsku í þingflokknum, enda varaformaður nú. Ákvörðun um það verður tekin í næstu viku.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur í rúm 70 ár verið í fararbroddi íslenskra stjórnmála. Það hefur verið gæfa hans að valist hafa til forystustarfa hæfir og frambærilegir menn. Margir ákváðu að styðja flokkinn á árum áður vegna forystuhæfileika t.d. Ólafs Thors og Bjarna Benediktssonar, og flokkurinn varð stórveldi í íslenskum stjórnmálum vegna forystu þeirra í flokknum. Þessir menn voru þekktir fyrir yfirburðaleiðtogahæfileika, mælsku sína og víðsýni í íslenskri pólitík. Nú, þegar Sjálfstæðisflokkurinn hefur samfellt setið í ríkisstjórn í 14 ár er von að spurt sé - hver er lykillinn að velgengni Sjálfstæðisflokksins í landsmálapólitík?
Svarið er í mínum huga einfalt. Davíð Oddsson hefur með miklum leiðtogahæfileikum tryggt að flokkurinn er í forystu íslenskra stjórnmála. Hann hefur allt frá sigri sínum í borgarstjórnarkosningunum 1982 verið einn af helstu forystumönnum flokksins og verið í fararbroddi innan hans. Hann leiddi flokkinn til glæsilegra kosningasigra og forystu í landsmálum í upphafi tíunda áratugarins og hefur verið risi í íslenskum stjórnmálum síðan og leitt íslensk stjórnmál. Tíundi áratugurinn var tími Davíðs og sögubækur framtíðarinnar munu staðfesta það. Hann leiddi miklar breytingar á íslensku samfélagi og markaði sér spor í íslenska stjórnmálasögu sem aldrei munu gleymast.
Ef einhver stjórnmálamaður á seinustu áratugum hefur haft sjötta skilningarvitið í pólitík er það Davíð. Hann hefur með mælsku sinni, hressilegum skoðunum og forystuhæfileikum sínum tryggt forystu flokksins í landsmálunum. Undir hans leiðsögn hefur Sjálfstæðisflokkurinn aldrei verið sterkari. Staða Sjálfstæðisflokksins nú er mjög athyglisverð, pólitískt séð, enda er einsdæmi að einn flokkur stjórni landinu í jafnlangan tíma með setu í ríkisstjórn með sama leiðtoganum við stjórnvölinn. Davíð hefur verið þekktur fyrir að vera áberandi. Hann hefur óhikað tjáð skoðanir sínar og verið óhræddur við að tala tæpitungulaust.
Það hefur í senn verið helsti styrkleiki og helsta gæfumerki Sjálfstæðisflokksins að hafa átt svo glæsilegan og áberandi leiðtoga - sannkallan skipstjóra sem segir til verka og hefur notið virðingar innan flokks og utan vegna starfa sinna. Styrkleiki hans sannaðist einna helst að mínu mati á síðasta ári þegar að hann veiktist snögglega. Hann kom hnarreistur frá þeirri glímu og sýndi enn og aftur styrkleika sinn og kraft sem stjórnmálamanns. Hann kom fram í skemmtiþætti Gísla Marteins Baldurssonar og sagði sjúkrasöguna með sínum hætti: glæddi alvarlega sögu léttum undirtóni.
Á síðasta ári var sótt mjög harkalega að Davíð í fjölmiðlamálinu, sem stóð stóran hluta ársins og reyndi mjög á hann. Davíð stóð af sér árásir stjórnarandstöðunnar sem studdar voru af forseta Íslands sem breytti eðli embættis forseta Íslands til að reyna að þóknast forystumönnum stjórnarandstöðunnar og vissum forystumönnum stórfyrirtækjum, svo með ólíkindum var á að horfa. Eðli forsetaembættisins verður sennilega aldrei samt og er reyndar með ólíkindum að Davíð og þeir sem næst honum stóðu í stjórnarsamstarfinu hafi staðið af sér þá atlögu sem fjölmiðlar og forystumenn forsetaembættis og stjórnarandstöðu reyndu að kasta á þá til að reyna að fella stjórn landsins.
Hún stóð allt af sér og hélt velli. Forystumenn samstarfsins störfuðu saman áfram af krafti þó hart væri að þeim sótt úr mörgum áttum. Degi eftir að ríkisstjórnin hafði ákveðið að fella fjölmiðlalög úr gildi veiktist Davíð snögglega. Kom persónulegur styrkur Davíðs og fjölskyldu hans vel fram í þessum veikindum hans. Vegna þessara veikinda var pólitísk staða Davíðs að margra mati í óvissu. Hann sló á þá óvissu eins og honum einum var lagið með glæsilegri fjölmiðlaframkomu á heimili sínu um miðjan ágúst með því að tilkynna að hann yrði utanríkisráðherra. Davíð er án vafa maður allra ára í stjórnmálum. Hann er sá stjórnmálamaður sem bæði hefur verið elskaður og hataður, umdeildur og stendur í fararbroddi í stjórnmálum á Íslandi seinustu áratugi.
Ég gekk í Sjálfstæðisflokkinn sumarið 1993. Síðan hafa liðið tólf ár. Löngu fyrir þann tíma hafði ég þó mótað mér pólitískan áhuga og hreifst af sjálfstæðisstefnunni. Við ákvörðunina um að ganga í flokkinn hafði líka sitt að segja hver leiddi flokkinn. Ég hreifst af forystu Davíðs Oddssonar - hreifst af krafti hans sem stjórnmálamanns og ekki síður styrkleika hans við forystu Sjálfstæðisflokksins. Ég hef í gegnum störf mín þar kynnst svo Davíð sjálfum og ekki síður kynnst í návígi hversu góður og farsæll leiðtogi hann hefur verið. Það er algjörlega óhætt að fullyrða að ég hafi borið mikla virðingu fyrir honum. Forysta hans hefur enda verið okkur mjög heilladrjúg og farsæl.
Í dag, 7. september 2005, á þeim degi sem fyrir liggur að Davíð Oddsson hættir í stjórnmálum og lætur af forystu Sjálfstæðisflokksins eftir farsælan feril, hefur hann verið formaður flokksins í 5.295 daga. Aðeins Ólafur Thors hefur verið formaður flokksins lengur. Við sem störfum í Sjálfstæðisflokknum getum litið um öxl yfir fjórtán ára formannsferil Davíðs Oddssonar og þrettán ár hans í forsæti ríkisstjórnar Íslands með stolti. Hann hafði jákvæð áhrif á íslenskt samfélag og leiddi okkur öll rétta leið. Umgjörð atvinnulífsins er nú betri en áður, starfsskilyrði þess hagstæðari, skattar almennings og fyrirtækja lægri og svigrúm til athafna meira en áður. Tekist hefur að treysta forsendur velferðarkerfisins með öflugu atvinnulífi á grundvelli stöðugleika í efnahagsmálum. Þetta vannst undir forystu Davíðs Oddssonar.
Ég fer ekki leynt með það að ég vonaði allt til enda að Davíð Oddsson myndi gefa kost á sér áfram. Davíð er einstakur stjórnmálamaður, einn öflugasti stjórnmálamaður í stjórnmálasögu landsins, það er ekki flóknara. En hann tekur þessa ákvörðun sjálfur og við í flokknum virðum hana og kveðjum hann með nokkrum söknuði en við höfum fjölda fólks sem tekur við verkunum og forystu flokksins. En ég neita því ekki að ég sé eftir Davíð úr stjórnmálum. Við þessi miklu þáttaskil í Sjálfstæðisflokknum vil ég fyrir mitt leyti þakka Davíð fyrir verk hans í þágu okkar og flokksins okkar. Hann getur farið af stjórnmálasviðinu hnarreistur - hans ævistarf í stjórnmálum er glæsilegt. Ég óska honum góðs gengis á nýjum vettvangi.
Stefan Friðrik Stefánsson
stebbifr(a)simnet.is
Þriðjudagur, 6. september 2005
Breytingar á Ritstjórn
Vegna mikilla anna hefur Þorsteinn Magnússon ákveðið að draga sig úr ritstjórn Íhald.is.
Þorsteinn var einn af upphafsmönnun vefritsins og því mikil eftirsjá í góðum manni.
Sæti Þorsteins í ritsjórn tekur Hjörtur J. Guðmundsson.
Um leið og ég býð Hjört velkominn þakka ég Þorsteini fyrir farsælt samstarf og óska honum alls hins besta.
f.h. Ritstjórnar
Gísli Freyr
Mánudagur, 5. september 2005
Mánudagspósturinn 5. september 2005
Gísli Marteinn Baldursson tilkynnti formlega þann 28. ágúst sl. að hann hyggðist bjóða sig fram í fyrsta sæti framboðslista Sjálfstæðisflokksins fyrir borgarstjórnarkosningarnar sem fram fara næsta vor. Kom þetta fram í ræðu sem hann flutti á fjölmennum fundi stuðningsmanna í Iðnó sem kunnugt er. Var húsið bókstaflega troðfullt en undirritaður var þar á meðal. Afar ánægjulegt er að Gísli Marteinn hafi tekið þessa ákvörðun. Nú er bara að sjá hverjar lyktir verða í prófkjörinu sem sennilega mun fara fram í byrjun nóvember. Persónulega styð ég Gísla heilshugar í framboði hans og trúi því að hann eigi eftir að fara með sigur af hólmi.
Hann hefur heldur ekki skemmt fyrir sá augljósi taugatitringur sem verið hefur til staðar hjá aðilum á vinstrivængnum vegna framboðs Gísla Marteins, bæði fyrir og eftir að það lá fyrir að hann hyggðist stefna á fyrsta sætið á lista Sjálfstæðisflokksins. Þetta hefur einkum verið áberandi hjá ýmsum framámönnum innan Samfylkingarinnar og hefur Össur Skarphéðinsson, þingmaður flokksins, farið þar fremstur í flokki. Hefur hann hamast gegn framboði Gísla allt frá því í vor og fundið því allt til foráttu á heimasíðu sinni eins og komið hefur fram. Eru það mikil meðmæli með framboði Gísla.
Með því neyðarlegra í þessum efnum af hálfu Össurar var að halda því fram að Gísli Marteinn hefði verið að setja sig í sama hóp og Bjarni Benediktsson, Geir Hallgrímsson og Davíð Oddsson þegar hann nefndi að allir þessir menn hefðu verið tiltölulega ungir þegar þeir tóku við sem oddvitar borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins á sínum tíma. Með þessu var Gísli þó augljóslega aðeins að meina að það að hann væri ungur maður þýddi ekki að hann væri þar með ekki hæfur til að leiða sjálfstæðismenn í borginni, en eins og kunnugt er hafa sumir orðið til að nefna það hingað til sem hugsanlegan ókost við framboð hans.
Í gærkvöldi var síðan svakaleg frétt á Stöð 2 um að Gísli Marteinn hefði ekki lokið BA námi í stjórnmálafræði þó það væri haft eftir honum í bókinni Samtíðarmenn. Mátti helzt skilja á kynningunni á fréttinni að verið væri að fletta ofan af einhverju skipulögðu samsæri. Í fréttinni sjálfri kom hins vegar berlega í ljós að einungis væri um að ræða atvik sem ætti sér eðlilegar og skiljanlegar skýringar. Gísli ætti lítið eftir af náminu og hefði gert ráð fyrir að vera búinn með það þegar bókin kæmi út. Þær áætlanir hefðu hins vegar frestast. Þetta var nú öll æsifréttin.
Er alveg með ólíkindum hvað sumir af andstæðingum Gísla Marteins eru augljóslega tilbúnir að leggjast lágt vegna hræðslu sinnar við framboð hans. Það sýnir ennfremur hversu lítið þessir sömu aðilar hafa greinilega á Gísla að þeir skuli þurfa að tína til annan eins tittlingaskít og það hvort hann hafi lokið BA námi eða ekki og reyna að mála það upp sem einhverja æsifrétt sem síðan kemur í ljós að er alger stormur í vatnsglasi og reyndar miklu minna en það. Það verður að segjast eins og er að þessi vinnubrögð gera mann enn staðfastari í þeirri trú en áður að Gísli Marteinn sé rétti maðurinn til að leiða lista okkar sjálfstæðismanna í vor.
---
Og meira um Össur en það var ekki síður neyðarlegt að sjá hann hlaupa algerlega á sig í pistli á dögunum þar sem hann skammaðist út í íslenzk stjórnvöld fyrir að senda ekki þegar í stað íslenzkar björgunarsveitir til Bandaríkjanna vegna náttúruhamfaranna sem áttu sér stað þar nýverið. Talaði hann um seinagang og ég veit ekki hvað. Þarna opinberaði hann algerlega þekkingarleysi sitt í því hvernig svona mál ganga fyrir sig. Menn senda einfaldlega ekki björgunarsveitir til annara landa án þess að fyrir liggi að viðkomandi stjórnvöld hafi óskað eftir aðstoð þeirra. Í þessu tilfelli afþökkuðu Bandaríkjamenn aðstoðina eins og kunnugt er. Það er einfaldlega ekki nóg að Sameinuðu þjóðirnar hafi óskað eftir slíkri aðstoð þó Össur haldi það greinilega. Bandaríkin eru sjálfstætt ríki og hafa ein vald til þess að heimila erlendum björgunarsveitum að starfa í landinu.
---
Annars hefur verið mjög sérstakt að fylgjast með því hvernig fylgi Samfylkingarinnar hefur þróast á undanförnum mánuðum eftir að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir var kjörin formaður flokksins. Það er ekki að sjá að tilkoma hennar í formannsstólinn hafi skipt nokkru máli fyrir fylgi hans eins og manni skildist að ætti að gerast á stuðningmönnum hennar. Fylgi flokksins er nú 30% samkvæmt síðustu skoðanakönnun Gallups en var 31% í kosningunum 2003 eins og kunnugt er. Það verður óneitanlega fróðlegt að sjá hvernig þróunin verður í þessum málum í vetur.
---
Að lokum bendi ég lesendum á grein eftir mig sem birtist í gær á vefritinu "The Brussels Journal" sem ritstýrt er af Flæmingjanum Dr. Paul Belien sem m.a. er meðlimur í Mont Pelerin Society. Var mér boðið að gerast þar fastur penni sem ég þáði. Er ég þar í góðum félagsskap Dr. Belien, Daniels Hannans, þingmanns brezka Íhaldsflokksins á þingi Evrópusambandsins, og fleiri mætra manna.
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is
Föstudagur, 2. september 2005
Málefni flugvallar á höfuðborgarsvæðinu

Enginn vafi leikur á að kosningabaráttan í Reykjavík fyrir næstu borgarstjórnarkosningar er hafin af fullum krafti. R-listinn hefur geispað golunni og eftir standa framboð flokkanna sem mynduðu hræðslubandalag gegn Sjálfstæðisflokknum. Framundan er spennandi kosningabarátta í borginni og skv. skoðanakönnunum blasir annað pólitískt landslag við nú. Ljóst er að tekist verður víða á um leiðtogastóla framboðanna og höfum við seinustu daga orðið vitni að átökum innan Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar um forystuna. Slagurinn er hafinn mun fyrr en oft áður og stefnir í hörð átök, bæði milli flokkanna og eins innan þeirra um forystustóla. Við blasir hinsvegar og hefur gert bæði fyrir og eftir dauða R-listans að eitt helsta kosningamál næstu borgarstjórnarkosninga verði skipulagsmál og ber þar óneitanlega hæst málefni Reykjavíkurflugvallar í Vatnsmýrinni. Um er að ræða stórmál, sérstaklega fyrir okkur sem búum úti á landi og þurfum á að halda góðum samgönguleiðum til höfuðborgarsvæðisins.
Mín skoðun á málefnum flugvallar þar hefur jafnan verið skýr. Ég vil að hann verði áfram á höfuðborgarsvæðinu. Sama má eflaust segja um flest landsbyggðarfólk. Reykjavík er höfuðborg landsins, sem slík er hún vettvangur t.d. stjórnsýslu og stórfyrirtækja. Öllum er okkur á landsbyggðinni nauðsynlegt að nota flug sem samgönguleið til að sækja þjónustu. Enginn vafi er á því að mínu mati að Reykjavíkurflugvöllur er flugvöllur allra Íslendinga, vettvangur okkar allra, ekki bara Reykvíkinga. Að mínu mati og okkar hér sem erum úti á landi er flugið óneitanlega samgönguleið, lífæð okkar svæðis til höfuðborgarsvæðisins og nauðsynlegur punktur í okkar lífi. Reykjavíkurflugvöllur er mikilvægur okkur sem þurfum að fara um hann mörgum sinnum á ári til að komast suður til Reykjavíkur til fundahalda eða þá til að halda í lengri ferðir. Ég nota mun frekar flugið en bílinn ef ég þarf að fara suður, til lengri eða skemmri tíma hiklaust vegna þess að um er að ræða bæði í senn hraðvirkari og betri kost til samgangna við höfuðborgarsvæðið.
Þó Reykjavíkurflugvöllur sé mikilvægur punktur líta sumir íbúar á höfuðborgarsvæðinu jafnan á völlinn sem sitt einkamál og öðrum komi það ekki við hvernig unnið verði í málum hans á komandi árum. Það hefur allavega verið sjónarmið valdabræðings vinstrimanna sem ráðið hefur í borginni seinasta áratuginn, en hefur nú fengið á sig dánarvottorð þeirra sem stofnuðu hann. Rúm fjögur ár eru liðin síðan hinn látni R-listi hélt misheppnaða kosningu meðal borgarbúa um framtíð vallarins. Hún var misheppnuð í þeim skilningi að hún var bæði byggð á undarlegum forsendum og borgarbúar tóku ekki afstöðu að stóru leyti. Umræðan snerist að öllu leyti að mínu mati um hagsmuni Reykvíkinga og einblínt á vægast sagt þrönga hagsmuni. Landsbyggðarfólki gafst ekki kostur á að tjá sín sjónarmið og fara yfir það sem því þætti mikilvægast í sama máli. Það er staðreynd, vægast sagt dapurleg staðreynd. Nú horfir svo við að menn eru tilbúnir til að líta á nýja kosti í stöðunni. Menn ræða og það alvarlega þann möguleika að finna annan stað fyrir völlinn.
Nú hefur rykið verið dustað af þriggja áratuga gamalli tillögu um völl á Lönguskerjum, sem Trausti Valsson kom manna fyrstur með, og Hrafn Gunnlaugsson færði í glæsilegan myndrænan búning í mynd sinni, Reykjavík í öðru ljósi, á árinu 2001. Er það jákvætt að tekin sé upp umræða um þann kost í málinu. Það er mjög stutt síðan að öll umræða hljóðaði á þann veg að flugvöllurinn skyldi fara úr Vatnsmýrinni en svo væri það annarra að finna út úr hvað taka ætti við. Það sáu allir að við svo búið gat umræðan ekki einvörðungu verið stödd. Það þurfti að útfæra aðra möguleika og annan status í málið. Þessi hlið málsins, einhliða tal án framtíðarsýnar um hvað yrði völlinn gat ekki gengið. Nú er það greinilega að baki og allir hafa lagst á eitt með það að landa þessu máli með þeim hætti sem sómi er að fyrir bæði landsbyggðarfólk sem og höfuðborgarbúa. Umræðan var ekki málefnaleg áður, það var ráðist að okkur úti á landi fyrir að verja þennan mikilvæga samgöngupunkt okkar og fundið að því að við værum að tjá okkur um mál sem að mati sunnanmanna væri aðeins þeirra mál.
Mér persónulega fannst sérstaklega leitt að heyra tal sumra sem töluðu um aðkomu okkar að flugvellinum, sem er samgöngulegur miðpunktur allra landsmanna, og því að okkur var liggur við brigslað um að vera að skipta okkur af annarra manna málum. Það var leitt að heyra vanþekkingu sumra á stöðu mála. Það er annar tónn kominn nú mun jákvæðari og eðlilegri tónn. Í stað ómálefnalegrar umræðu um einhliða tón málsins hefur opnast samstarfsgrunnur að málefnalegri umræðu um eðlilega kosti málsins. Höfuðborgarsvæðið er og verður alla tíð okkur mikilvægt og það er að mínu mati alveg lágmark að okkur séu tryggðar góðar samgöngur þangað og fljótvirkar. Flutningur innanlandsflugsins til Keflavíkur er og verður óásættanlegur kostur í mínum huga og okkar allra úti á landi. Finna þarf ásættanlega staðsetningu á höfuðborgarsvæðinu fyrir flugvöll. Fyrir það fyrsta í mínum huga snýst þetta mál um þá ábyrgð og þær skyldur sem höfuðborgin okkar þarf að bera gagnvart öllum landsmönnum öllum.
Þar er allt í senn miðpunktur stjórnsýslunnar og þar á viðskipta- og menningarlíf landsins sínar höfuðstöðvar. Það er mjög einfalt í mínum huga að greiðar samgöngur allra landsmanna, til og frá Reykjavík, eru forsenda þess að höfuðborgin geti sinnt sínu hlutverki með eðlilegum hætti. Það er vissulega mál Reykvíkinga hvort þeir vilja hafa flugvöll innan borgarmarkanna eða ekki og önnur sveitarfélög hafa ekkert um það að segja. En á meðan Reykjavík er höfuðborg landsins og sinnir ýmsum þeim þáttum sem þeim sess fylgir geta þeir ekki lokað umræðuna á afmörkuðum bletti sinna skoðana. Það er bara þannig. Ég lít svo á að höfuðborgin sé mín rétt eins og borgarbúa að þessu leyti. Um er að ræða málefni sem skiptir því ekki bara borgarbúa máli að því leyti. Ekki veitir af umræðu um þessi mál. Hef ég talið mikilvægt varðandi Reykjavíkurflugvöll að í samfélaginu öllu verði frjó og góð umræða, þar sem teknir yrðu fyrir kostir og gallar flugvallar í Vatnsmýrinni og farið yfir málið frá víðu sjónarhorni.
Það er óhætt að segja að okkur landsbyggðarfólki hafi brugðið nokkuð við það að sjá þann mæta mann, Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson leiðtoga borgarstjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins, segja í viðtali í dægurmálaþættinum Íslandi í dag á þriðjudagskvöldið að það væri stefna sín að flugvöllurinn ætti að fara úr Vatnsmýrinni ekki árið 2016 eins og við hefur blasað heldur strax á næsta kjörtímabili. Er nokkuð nema furða að maður spyrji hvort þessi borgarfulltrúi sé að fara á taugum í prófkjörsslag sjálfstæðismanna í borginni. Eins og kunnugt er hefur hann nú fengið mótframboð til leiðtogastöðunnar frá Gísla Marteini Baldurssyni og ef marka má háværar raddir fjölmiðlanna ætla Guðlaugur Þór Þórðarson og Júlíus Vífill Ingvarsson í leiðtogaslaginn ennfremur. Ég verð að viðurkenna að mér brá nokkuð að sjá þennan þaulreynda sveitarstjórnarmann gjörsamlega farinn á taugum í þessu viðtali og sendandi yfirboð á það sem Gísli Marteinn hafði sagt skömmu áður og gefið í skyn að hann væri með aðra skoðun en Vilhjálmur Þ. Gísli Marteinn hefur reyndar sagt svipaða hluti en þó komið með raunhæfa stefnu á hvað eigi að taka við, t.d. flugvallarkost á Lönguskerjum.
Það er nú bara þannig að við úti á landi sem notum innanlandsflugið viljum gjarnan heyra, þó við séum ekki kjósendur í Reykjavík, hvað eigi að taka við fari völlurinn úr Vatnsmýrinni. Ég vil annars benda mætum félögum mínum í borginni á það að völlurinn hefur verið festur í sessi í borginni nokkurn tíma enn og stórum fjárhæðum varið í það verkefni að efla völlinn og aðstæður hans. Spurningin vaknar um það hvort þeim peningum var hent út um gluggann? Þetta er stór spurning. Það er varla furða að við á landsbyggðinni séum undrandi á ummælum Vilhjálms Þ. sem hingað til hefur verið rödd hófsemi og skynsemi umfram allt í flugvallarmálunum. Nú keppist hann við að toppa tal annarra frambjóðenda í prófkjörsslagnum og býður bara hærra. Minnir mann satt best að segja á pókerspilara við spilaborðið sem dobblar spilamanninn sem gaf á undan. Eða ég get ekki annað sagt um þetta en það. Er þetta það sem koma skal? Spurt er: ætla sjálfstæðismenn í Reykjavík að bjóða okkur landsbyggðarsjálfstæðismönnum virkilega upp á það að boða brotthvarf vallarins úr Vatnsmýrinni en koma ekki með neitt í staðinn?
Ég ætlast til þess, sérstaklega af formanni Sambands íslenskra sveitarfélaga, þó flokksbróðir minn sé, að hann tali skýrar og nefni kosti í stöðunni. Það vita það allir að Vilhjálmur Þ. hefur talað með öðrum hætti um stöðu mála, verið með aðra kosti uppi og talað mun varfærnar en blasti við okkur áhorfendum á þriðjudagskvöldið í viðtalsþættinum fyrrnefnda. Ég ítreka vissulega að ég útiloka ekki að flugvöllur á höfuðborgarsvæðinu verði færður til. En það verður að gera með rólegum hætti og yfirveguðum - í fullri sátt. Flugvöllur á höfuðborgarsvæðinu er nefnilega ekki einkamál Reykvíkinga. Hann hefur verið festur í sessi vissan tíma og menn verða að vinna málið rólega og miða við tímaramma sem uppi eru á borðinu umfram allt. Tek ég undir með Sturlu Böðvarssyni samgönguráðherra, að mikilvægt sé að vinna málið yfirvegað en þó af krafti. En mest er um vert að finna hentuga staðsetningu vilji borgaryfirvöld að völlurinn fari á þeim tíma sem talað hefur verið um, eftir árið 2016.
Hugmyndin um flugvöll á Lönguskerjum eða jafnvel á Álftanesi (eins og samgönguráðherra hefur talað fyrir seinustu daga) er vissulega mjög góður kostur. Er ég sammála Gísla Marteini leiðtogaefni Sjálfstæðisflokksins í borgarmálunum, um að það sé vel þess virði að kanna kosti og galla tillögunnar um Lönguskerjaflugvöll. Kanna verður þó alla þætti málsins og hvort hún sé raunhæf að því leyti að hún geti gengið upp átt sér líf utan teikniborðsins og myndar Hrafns um skipulagsmál í borginni. Í þessum efnum er talað er um flugvöllinn leiðist mér þegar menn eru að tala um það sem grunn hvort hann sé í Vatnsmýrinni. Það er eins og fyrr hefur komið fram í þessum pistli í sjálfu sér aukaatriði að mínu mati. Grunnpunktur af minni hálfu er að hann sé á höfuðborgarsvæðinu. Það er innri ákvörðun yfirvalda í sveitarfélaginu hvar hann sé ætli Reykjavík og svæðið þar í kring að standa undir nafni sem höfuðborg og vera áfram sá miðpunktur sem hann hefur verið til fjölda ára.
En það er óhætt að segja að við á landsbyggðinni fylgjumst með vel með þessu hitamáli í kosningabaráttunni í Reykjavík. Þetta er í senn bæði hjartans mál í okkar huga og málefni sem skiptir okkur höfuðmáli. Samgöngur og tengingar í samgönguátt fyrir okkur á landsbyggðinni mun ávallt skipta okkur máli, nú á komandi árum sem ávallt fyrr. Þegar níu mánuðir eru til kosninga er þetta þegar orðið lykilmál baráttunnar og á eflaust margt vatn eftir að renna til sjávar hvað varðar þessa umræðu fyrir kjördag þann 27. maí á næsta ári.
Stefán Friðrik Stefánsson
stebbifr@simnet.is
Miðvikudagur, 31. ágúst 2005
Er maðurinn fífl?

Umhverfisráðherra Ástralíu Ian Campbell hefur orðið sér og landi sínu til skammar með hörðum viðbrögðum sínum við svarbréfi Árna M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra við upphaflegu bréfi Cambells. Í upphaflegu bréfi Cambells sýnir hann af sér allt of algengt þekkingarleysi á hvalveiðum, vísindum og vísindaveiðum. Gerir hann þar lítið úr vísindalegum tilgangi íslensku hvalveiðanna og skammar þjóðina fyrir athæfi sem hann telur vera gegn vilja meirihluta aðildarlanda Alþjóða hvalveiðiráðsins. Er það mjög undarleg framsetning málanna, enda bendir Árni honum kurteislega á í bréfi sínu að vísindaveiðar hafa ávallt verið leyfðar hjá ráðinu. Virðist Campbell vera haldinn pólítískri rétthugsun á alvarlegu stigi, blönduð öfganátttúruverndarhyggju í hverri hvalir hafa allt að því guðumlíka stöðu.
Þegar svo er komið eru allar hvalveiðar af hinu slæma og er fólki sem haldið er slíkri firru algerlega fyrirmunað að setja hvalveiðar í sama samhengi og almennar veiðar, frekar í samhengi við manndráp eða þvíumlíkt. Kallar hann eina líknsömustu veiðiaðferð sem fundin hefur verið fyrir hvalveiðar villimannslega, svo sú spurning vaknar óneitanlega hve langt er hægt að ganga til að þóknast slíkum dillum.
Sjávarútvegsráðherra, með vísun í ályktun ráðsins um aðferðir við hvalveiðar hvar þjóðir eru hvattar til þess að leggja fram upplýsingar um veiðiaðferðir á öðrum stórum spendýrum, hvetur til þess að Ástralir leggi fram upplýsingar um slíkt í lok bréfsins. Vísar hann þar til að slíkar veiðar fari fram úr þyrlum í vægast sagt stórum stíl, á villtum kameldýrum og kengúrum í milljónatali. Við þessu bregst Campbell af bræði þess sem engan veginn getur sett sig í spor annarra né skilið annað viðhorf en sitt eigið og allt að því kallar íslenska sjávarútvegsráðherrann fífl.
Virðist málið hafa fengið þó nokkra athygli í áströlskum fjölmiðlum sem virðast allir taka afstöðu með dónanum, en merkilegt nokk heyrist varla bofs í íslenskum starfsbræðrum þeirra, hvað þá að Íslendingar almennt bregðist ókvæða við líkt og maður sæi vafalaust gerast meðal blóðheitari þjóða. Þegar þjóðkjörnum ráðamanni, og þar með fulltrúa þjóðarinnar er sýndur slíkur dónaskapur ættu Íslendingar að leggja dægurþras og stjórnmálalegar deilur til hliðar og sameinast í réttlátri reiði og fordæmingu á dónanum.
Sérstaklega í tilviki eins og þessu hvar það er deginum ljósara að við höfum rétt fyrir okkur en viðkomandi aðilar eru of uppfullir af sjálfsréttlætingu til þess þeir geti séð það. En því miður, þá virðist á stundum ekki í okkur renna blóðið eins og sést kannski best á áhorfendapöllunum á landsleikjum.
Höskuldur Marselíusarson
Mánudagur, 29. ágúst 2005
Mánudagspósturinn 29. ágúst 2005
Þegar viðræðurnar á milli R-listaflokkanna stóðu yfir um áframhaldandi samstarf þá sá ég Andrés Jónsson, formann Ungra jafnaðarmanna, birtast annað slagið á skjánum í umfjöllunum sjónvarpsstöðvanna af málinu, en sem kunnugt er var hann einn af fulltrúum Samfylkingarinnar í viðræðunefndinni. Mér fannst alltaf frekar skrítið að sjá hann í þeirri stöðu þar sem ég veit ekki betur en að hann hafi fyrr þessu ári lýst þeirri skoðun sinni opinberlega að hann vildi að Samfylkingin byði fram undir eigin merkjum í næstu borgarstjórnarkosningum. M.ö.o. að hann vildi ekki áframhaldandi samstarf við Framsóknarflokkinn og Vinstrihreyfinguna grænt framboð um R-listann.
Nú er Andrés ágætis drengur, allavega segja mín kynni af honum mér það. En maður hlýtur að spyrja sig að því hvers vegna Samfylkingin var að setja yfirlýstan andstæðing R-listasamstarfsins í viðræðunefnd fyrir sína hönd sem ætlað var að reyna til þrautar að ná samkomulagi um framhald á þessu sama samstarfi sem allir í nefndinni gætu samþykkt? Getur talizt líklegt að Andrés hafi lagt sig fram við að ná samkomulagi um samstarf sem hann var á móti? Ég sé það bara ekki fyrir mér þó stundum sé sagt að kratar geti skipt um skoðun þrisvar sinnum á dag ef þannig beri undir svona í gamni sagt. En með því hefði Andrés væntanlega verið að vinna gegn eigin sannfæringu.
En burtséð frá þessu þá held ég að Samfylkingin hafi viljað R-listann feigan en ekki talið sig geta slitið samstarfinu sjálf því það gæti leitt til óvinsælda meðal stuðningsmanna þess. Því hafi verið ákveðið að láta vinstri-græna sjá um það, eða framsóknarmenn eftir því hvorir yrðu fyrri til. Þessu markmiði skyldi náð með því að setja ákveðin skilyrði fyrir áframhaldandi samstarfi sem Samfylkingin vissi að hinir flokkarnir gætu aldrei sætt sig við. Nefnilega að hornsteini R-listasamstarfsins yrði kastað fyrir róða, jafnræðisreglunni, og farið fram á að Samfylkingin fengi mun meira pláss á framboðslistanum fyrir borgarstjórnarkosningarnar í vor en hinir flokkarnir.
Minnug þess hvernig vinstri-grænir stóðu fastir á sínu varðandi málið með Þórólf Árnason, sem notabene leiddi næstum til þess að það slitnaði upp úr R-listasamstarfinu, hefur Samfylkingin ekki ósennilega gert ráð fyrir því að það sama yrði uppi á teningnum núna. Og það gekk eftir. Vinstri-grænir vildu að forsendur samstarfsins yrðu óbreyttar og gátu ekki sætt sig við að breyta ætti út af jafnræðisreglunni og fara að miða við meint fylgi flokkanna. Hafa ber í huga í þessu sambandi að tveir af þeim flokkum sem myndað hafa R-listann, Samfylkingin og Vinstrihreyfingin grænt framboð, hafa aldrei boðið fram einir í Reykjavík og Framsóknarflokkurinn hefur ekki gert það síðan fyrir rúmum 15 árum síðan. Þannig að auðvitað veit enginn hvaða fylgi þessir flokkar kunna að fá í kosningunum í vor. Við höfum í raun enga viðmiðun í því sambandi.
Gallinn fyrir Samfylkinguna er annars bara sá að það er deginum ljósara að það voru ekki vinstri-grænir sem drápu R-listann heldur Samfylkingin sem vildi breyta grunnforsendum samstarfsins. Vinstri-grænir vildu þvert á móti að það yrði áfram byggt á þeim grunni sem hefði verið raunin hingað til. A.m.k. að nafninu til. Auðvitað hefur Samfylkingin haft fjóra af átta borgarfulltrúum R-listans á sl. kjörtímabili enda eru óháðu fulltrúarnir tveir ekki óháðir frekar en ég, sérstaklega ekki þegar annar þeirra er orðinn formaður Samfylkingarinnar. En niðurstaða málsins er einfaldlega sú að það var Samfylkingin sem drap R-listann. Vinstri-grænir tóku öndurnarvélina aðeins úr sambandi eftir að það var orðið ljóst að forsendur samstarfsins voru brostnar fyrir tilstuðlan Samfylkingarinnar.
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is
Föstudagur, 26. ágúst 2005
Vinstrimenn og peningar: Fer ekki vel saman

Mikið brá mér að heyra Björk Vilhelmsdóttur fráfarandi borgarfulltrúa Vinstri-Grænna tala um Baugsmálið í kastljósinu fyrir viku síðan. Þar talaði hún um að þetta mál allt saman gerði þeim sem fátækari eru erfiðara fyrir.
Eins og alþjóð nú veit notaði Jón Ásgeir kreditkort Baugs til að kaupa sér nauðsynjavörur, allt frá pulsu og kók upp í Gucci jakkaföt. Gott og vel, það er ekki almennings að dæma það heldur dómstóla ef ólöglegt er. En þegar Björk var innt álits á þessu í Kastljósinu s.l. föstudag hafði hún það eitt að segja að það að sjá hvernig ,,þessir menn eyddu peningunum og sjá hvernig þeir lifðu ,,gerði fátæktina svo erfiða. Ekki hafði Björk s.s. nánari útskýringu á því nema þá að það væri erfitt fyrir fátækt fólk að sjá hvernig ,,þessir menn eyddu peningunum sínum.
Þá er er ekki laust við að maður spyrji, meiga þeir sem eiga peningana ekki ráða því hvernig þeir eyða þeim? Þó svo að Jón Ásgeir (eða einhver annar sem á peninga) kaupi sér Gucci jakkaföt (já, eða pulsu og kók) og ég hafi ekki efni á því að kaupa mér slíkt hið sama þá gerir það líf mitt ekkert erfiðara. Þó svo að ég hafi ekki efni á einkaþotu eins og Björgólfur Thor þá líður mér ekkert verr fyirr vikið. Þvert á móti samgleðst ég Björgólfi fyrir að hafa náð þeim árangri sem hann hefur náð í viðskipalífinu. Nú er bara vonandi að hann fái íslenska flugmenn til að fljúga þotunni og að hún verði þjónustuð á Íslandi
Björk var einmitt spurð í þessum sama þætti hvort að þeir mættu ekki eyða eigin peningum eins og þeim lysti. ,,Nei, það finnst mér ekki, var svarið. Hvernig vill Björk þá að hlutunum sé háttað? Ég held ég geti svarað því. Með gegnumheilli sósíalstefnu er líklega svarið við því. Björk eins og fleir kollegar hennar á vinstri kantinum líta á þetta fjármagn sem eign allra landsmanna (eða hins opinbera) en ekki eign þeirra sem hafa það á milli handanna. Vinstrimenn líta á fjármagn sem ,,sameiginlegan sjóð allra landsmanna og í raun má enginn eiga meira en annar, eða öllu heldur, það má enginn stela frá öðrum með því að eiga meira.
Og annað dæmi. Jóhanna Sigurðardóttir skrifa pistil á heimasíðu sína þann 18. ágúst s.l. Þar gagnrýnir hún réttilega að yfirdráttarlán bankanni til landsmanna hafa aukist um 25% á einu ári. Ef þetta er rétt er það alls ekki gott því að yfirdráttarlán eru með dýrustu lánum sem bankarni bjóða. Rétt er að taka fram að Jóhanna er ein af þessum stjórnmálamönnum sem maður er sjaldan sámmála en þó veit maður hvar og fyrir hvað hún stendur ólíkt mörgum öðrum kollegum sínum úr sama. Jóhanna setur í pistli sínum réttilega út á að vextir af yfirdráttum nái allt upp í 19%.
Jóhanna segir í pistli sínum: ,, Fyrst í stað eftir að fólk fór í verulegu mæli í skuldbreytingar og endurfjármögnun lána eftir að bankarnir breyttu lánskjörum sínum í ágúst 2004 drógust yfirdráttarlán heimilanna saman, en í apríl 2005 höfðu þau aftur náð fyrri hæðum frá því sem þau voru í ágúst 2004. Þau hafa síðan aukist jafnt og þétt og voru tæpir 68 milljarðar í lok júní. Að meðaltali voru því yfirdráttarlán í júní sl umreiknað á hvern Íslending á aldrinum 18-80 ára um 330 þúsund krónur. Ef reiknað er með 19% yfirdráttarvöxtum á þessi lán þá þyrfti að greiða af 330 þúsund króna yfirdráttarláni um 62 þúsund krónur á ári.
Ef rétt er (sem ég hef enga ástæðu til að efa) þá er þetta vissulega vandamál. Ef fólk var búið að greiða upp yfirdrætti og aðrar skuldir með endurfjármögnun en er síðan aftur komið í sama farið þá er illt í efni. Jóhanna telur sig hafa lausnina eða allavega telur hún sig vita hvernig stíga eigi fyrst skrefið í áttina: ,,Bankarnir ákveða sjálfir yfirdráttarvextina, en hæstu yfirdráttarvextir eru nú um 19.2% eða rúmu einu prósentustigi lægra en almennir dráttarvextir. Full ástæða er til að skoða þau lagaákvæði sem gilda um dráttarvexti, en Seðlabankinn ákveður dráttarvexti auk þess sem nauðsynlegt er að huga að því að bönkum verði settar ákveðnar skorður í töku yfirdráttarvaxta.
Vissulega vill Jóhanna vel með þessu en það sem hún áttar sig ekki á er að bankarnir þvinga ekki yfirdráttarlán á viðskipavini sína. Það að fólk hafi greitt upp skuld með endurfjármögnum og sé svo komið aftur í meiri skuld t.d. með yfirdrætti er ekki bankanum að kenna heldur einstaklingunum sjálfum. Þó svo að það sé rétt sem Jóhanna segir í grein sinni að ,, yfirdráttarlánum virðist vera otað að fólki enda blóðmjólka bankarnir fólk með okurvöxtum á þessum lánum þá er það fólksins að kynna sér málin áður en slegið er á yfirdrátt eða annars konar lán. Þetta er ekki verkefni fyrir ríkið að leysa heldur almenning sjálfan.
Ég legg til að Jóhanna og fleiri beini athygli sinni að fólkinu sjálfu í stað þess að argast út í ríkið og bankana yfir þessari stöðu. Af hverju hvetur hún fólk ekki til að spara áður en það eyðir peningum sínum? Vinstri menn eru einum of duglegir við að lofa tekjulitlu fólki betri tímum þegar þeir komast til valda. Og hvernig lofa þeir því. Jú með því að lofa hækkun á bótum og fleiri styrkjum frá ríkinu og hinu opinbera. Það er auðvitað bara ávísun á hærri skatta og fátæktargildru. Af hverju hvetja vinstrimenn fólk aldrei til að fara vel með fjármagn sitt? Það að Jón Ásgeir kaupi sér dýr jakkaföt gerir fátækt manna ekkert erfiðari. Vinstri menn gera hana hins vegar erfiðari með því að vera ekki hreinskilnir þegar kemur að peningum. Helsta baráttuvopn Jóhönnu hefur t.a.m. verið að argast út í ríkið og fólk sem á peninga í stað þess að beina sjónum sínum að því að hvetja þá fólk sem á litla peninga á milli handanna að fara vel með þá og lifa ekki um efni fram ef það hefur ekki efni á því. Að vera ríkur hefur stundum ekkert með innkomu að gera. Það er fullt af fólki sem hefur há laun en á enga peninga. Það skuldar jafnvel bara meira ef eitthvað er.
Þegar öllu er á botninn hvolft er það einstaklinganna sjálfra að ákveða hvernig þeir fara með fé sitt en ekki hins opinbera. Það er kominn tími til að vinstrimenn hætti að líta peninga hornauga og saka þá sem þá eiga um græðgi. Vinstri menn telja sig alltaf vera að berjast gegn fátækt en í margar aldir hafa þeir barist röngum vígvelli.
Gísli Freyr Valdórsson
gislifreyr(a)simnet.is
Miðvikudagur, 24. ágúst 2005
Að slá ryki á Gaza

Þar sem að mikið hefur verið fjallað um Gaza-svæðið og brottflutning Ísreala þaðan að undanförnu í fréttum og fjölmiðlum, finnst mér alveg upplagt að ég tjái mig aðeins um þetta mál.
Í byrjun ágúst heyrði ég Svein Rúnar Hauksson (formann samtakanna Ísland-Palestína) halda því fram í útvarpinu að Ísraelar væru að yfirgefa Gaza til að slá ryki í augu okkar. Mér ofbauð þessi fullyrðing og slökkti á tækinu. Ísraelar yfirgefa 32 bæi, en nútíma Gyðingabyggðir hafa verið á Gaza svæðinu síðan 1946. Ísraelskir bændur fluttu út afurðir frá Gaza fyrir um 100 milljón dollara á ári, Ísraelar útveguðu 15000 Palestínumönnum á svæðinu vinnu, eyðileggja þurfti 38 synagogur og 7500 börn á skólaaldri þurftu að flytjast búferlum og fara í nýja skóla. Síðast en ekki síst kostar brottflutningurinn frá Gaza 600.000.000 dollara. Dýr sýndarmenska það! Er þetta nú ekki einum of mikið á sig lagt til þess eins að reyna að villa um fyrir Sveini Rúnari og umheiminum? Í ljósi þess hve miklu er fórnað ætti ekki nokkrum manni að detta það í hug að hér sé um tilraun til að sýnast og blekkja. Slík sýndarmenska er einfaldlega alltof dýr. Verið er að taka raunveruleg og erfið skref til þess að reyna að ná sáttum.
Á forsíðu Morgunblaðsins þann 19.ágúst var sagt frá aðgerðum Ísraelshers til að flytja brott óviljuga ísraelska landnema frá Gaza. Í fréttinni var tekið fram að Ísraelar hefðu tekið Gaza svæðið af Palestínumönnum í sex daga stríðinu árið 1967, og að nú væru Ísraelar loksins aðyfirgefa svæðið 38 árum síðar. Það sem ég hef við þetta að athuga er það að Gaza ströndin var tekin af Egyptum en ekki af Palestínumönnum í sex daga stríðinu árið 1967. Gaza svæðið tilheyrði Ottómann Tyrkjum frá 1517 og fram að fyrri heimstyrjöld. Bretar réðu yfir Gaza frá fyrri heimstyrjöld og til ársins 1948, og frá1948 til 1967 tilheyrðið svæðið Egyptalandi.
Þess má einnig geta að þó að Ísraelar yfirgefi Gaza fyrst nú, þá buðust þeir til þess fyrir nokkrum árum þegar að Ehud Barak þáverandi forsætisráðherra Ísraels, bauð Yasser Arafat hér um bil allt Gaza svæðið og Vesturbakkann, og að auki hálfa Jerúsalem.* Það sem Ísraelar vildu á móti var friður. Friðarverðlaunahafinn Arafat sagði einfaldlega nei, enda byggði hann tilveru sína á stríði fyrir frelsun Vesturbakkans, Gaza og Jerúsalem. Hann gat ekki lagt niður vopnin, ekki einu sinni til að ná fram markmiðum sínum. Arafat sauð saman einhvern rökstuðning til að hafna friðarboðinu. Réttilega er hægt að segja að sá bræðingur hafi verið framreiddur til að slá ryki í augu umheimsins.
Ísraelar eru nú farnir frá Gaza, og eru að yfirgefa fjórar af byggðum sínum á Vesturbakkanum. Síðan ég byrjaði að fylgjast með þróun mála fyrir botni miðjarðarhafs hefur mér aldrei þótt horfurnar friðvænlegar. Mér lýst ágætlega á þessar aðgerðir Sharon-stjórnarinnar, og ég vonast til að þær hjálpi til að hið ómögulega gerist, að menn nái sáttum í Landinu helga.
Sindri Guðjónsson
* Til gamans og glöggvunar: íbúaþróun í Jerúsalem:
Ár Gyðingar Múslimar
1844 7.120 5.000
1896 28.112 8.560
1931 51.222 19.894
1948 100.000 40.000
2000 530.400 204.100
Mánudagur, 22. ágúst 2005
Mánudagspósturinn 22. ágúst 2005

Í leiðara Blaðsins 28. júlí sl. var fjallað um hið svonefnda fjölmenningarsamfélag sem mjög hefur verið í umræðunni hér á landi á undanförnum árum. Í opinberri umræðu sem einatt er næsta lituð af pólitískri rétthugsun er gengið út frá því sem vísu að fjölmenningarsamfélagið sé fagurt og gott, að það sé beinlínis eftirsóknarvert í sjálfu sér og að styðja beri það og fóstra á alla lund, segir leiðarahöfundur Blaðsins og minnir síðan lesandann á að mannkynssagan sýni að full ástæða sé til að taka ávallt með fyrirvara hugmyndafræði eða trúarsetningum sem boði nýtt og betra þjóðfélag. Góð markmið tryggi einfaldlega ekki afleiðingarnar.
Leiðarahöfundurinn leggur síðan áherzlu á nauðsyn umræðu um þessi mál, innflytjendum hafi fjölgað hratt hér á landi á undanförnum árum og sjálfgefið sé að sú þróun leiði til ákveðinnar spennu og núnings sem alls ekki megi loka augunum fyrir. Að sama skapi sé út í hött að gefa sér það að slíkan vanda megi allan rekja til innfæddra og meintra fordóma þeirra.
Leiðarahöfundurinn gagnrýnir síðan þær hugmyndir að æskilegt sé að börn innflytjenda séu tvítyngd, enda sýni reynsla annarra þjóða að slíkar ráðstafanir séu helzt til þess fallnar að viðhalda einangrun innflytjenda á nýjum slóðum. Afleiðingin sé sú að börnin nái fullum tökum á hvorugu tungumálinu sem aftur leiði til þess að þau verði ólíklegri síðarmeir til að ná þeim árangri í námi eða starfi sem þau annars ættu alla möguleika á. Að lokum leggur leiðarahöfundurinn áherzlu á nauðsyn þess að Ísland sé opið fyrir framandi menningarstraumum og duglegu fólki sem vilji setjast hér að en einnig það að menn ættu að forðast að líta á fjölmenninguna sem eftirsóknarverða í sjálfu sér.
Lykilatriði í öllum umræðum um fjölmenningarsamfélagið er auðvitað það hvað hugtakið felur í sér. Að margra mati hefur það ekki verið nægilega ljóst og að sumu leyti hafa verið um það skiptar skoðanir. Því er kannski nærtækast í því sambandi að skoða hvaða skilning stjórnvöld víðast hvar í nágrannaríkjum okkar, sem flest hafa margfalt meiri reynslu af þessum málum en nokkurn tímann við, hafa lagt í hugtakið. Samkvæmt því felur það í sér það fyrirkomulag að innflytjendur haldi í tungumál sín og menningu og engin eiginleg aðlögun eigi sér stað. Fyrir vikið er mikil hætta á að til verði svokölluð gettó innan viðkomandi þjóðfélaga eða í raun einangruð þjóðfélög innan þeirra.
Það er ekki langt síðan það var nánast lagt að jöfnu við kynþáttahatur að tala um aðlögun innflytjenda bæði hér á landi sem og víða í Vestur-Evrópu. Sjálfur hef ég reynslu af því. Í því sambandi má geta þess að einn helzti gagnrýnandi hugmyndarinnar um fjölmenningu var bandaríski heimspekingurinn Ayn Rand. Og þó hugmyndin um fjölmenningarsamfélagið, eins og við þekkjum hana í dag, hafi ekki verið til upp úr miðri 19. öldinni þá má einnig nefna að brezki heimspekingurinn John Stuart Mill gagnrýndi einnig slíkar hugmyndir sem hann taldi hamlandi fyrir frelsi einstaklingsins. Margir gagnrýnendur fjölmenningarinnar telja hana fela í raun í sér aðskilnaðarstefnu sem komi í veg fyrir að innflytjendur geti orðið hluti af þeim þjóðfélögum sem þeir setjast að í og tekið eðlilegan þátt í þeim til jafns við aðra.
En tíðarandinn hefur gerbreyzt. Í dag tala flestir um aðlögun eins og þeir hafi aldrei gert annað, jafnt fólk innan Samfylkingarinnar sem aðilar á vegum Alþjóðahússins. Í nágrannalöndum okkar eru ráðamenn hver á fætur öðrum að verða afhuga hugmyndinni um fjölmenningarsamfélagið að fenginni reynslu af því og gagnrýni á það vex. Stjórnmálamenn kalla eftir því að hafizt verði þegar handa við að þjappa íbúum landa sinna saman í stað þess að stía þeim í sundur eins og gert hafi verið með fjölmenningarstefnunni.
Þetta á einkum við í Bretlandi. Skemmst er t.a.m. að minnast þess í sumar þegar David Davis, ráðherra innanríkismála í skuggaráðuneyti brezka Íhaldsflokksins, kallaði eftir því að fjölmenningarstefnan yrði endanlega gefin upp á bátinn þar í landi og lögð áherzla á sameiginleg brezk gildi og sama er að segja um þingmann flokksins Boris Johnsson í nýlegri grein í brezka dagblaðinu Telegraph. Rétt er að nefna einn mann enn til sögunnar í þessu sambandi en sá er Trevor Phillips, formaður sérstakrar nefndar á vegum brezkra stjórnvalda um kynþáttamál. Phillips er sjálfur af afrísku bergi brotinn og hefur um tveggja ára skeið kallað eftir því að sagt yrði skilið við fjölmenningarstefnuna sem sé að hans mati úreld og eigi ekki við í dag. Í stað hennar þurfi að leggja áherzlu á að flykkja íbúum Bretlands í kringum brezk gildi.
Reynsla t.a.m. Hollendinga er sú sama, en þeir eru sú þjóð sem sennilega hefur gengið einna lengst fram í því að framfylgja fjölmenningarstefnunni. Hollenzka þingið gaf út sameiginlega skýrslu upp á 2.500 blaðsíður í upphafi síðasta árs (2004) sem allir flokkar þingsins stóðu að. Þar var farið er yfir reynslu Hollendinga af innflytjendamálum undanfarna þrjá áratugi og komizt að þeirri niðurstöðu að tilraunin til að skapa umburðarlynt fjölmenningarsamfélag í Hollandi hefði algerlega mistekizt. Í skýrslunni eru fyrri ríkisstjórnir Hollands gagnrýndar harðlega fyrir að hafa stuðlað að aðskilnaði þjóðarbrota í krafti fjölmenningarstefnunnar. Verstu mistökin eru sögð vera þau að börn innflytjenda skyldu vera hvött til að læra móðurmál sitt í staðinn fyrir hollenzku. Innflytjendur í Hollandi yrðu einfaldlega að verða Hollendingar ef landið ætti að hanga saman sem ein heild.
Lengi væri hægt að halda áfram um þessi mál en skal hér látið staðar numið. Það er annars einmitt í krafti þess pólitíska rétttrúnaðar, sem getið er í leiðara Blaðsins sem fjallað var um í upphafi greinarinnar, sem ákveðnum háværum aðilum hér á landi tókst lengi vel að koma í veg fyrir alla eðlilega umræðu um málefni innflytjenda sem og alla gagnrýni á þá samfélagsgerð sem hugmyndin um fjölmenningarsamfélagið felur í sér. Sem betur fer hefur smám saman verið að losna um heljartök þessa pólitíska rétttrúnaðar á íslenzku þjóðfélagi og umræðan um þennan mikilvæga málaflokk smám saman verið að opnast samhliða því. Þeirri þróun hljóta allir sannir lýðræðissinnar og áhugamenn um tjáningarfrelsi og opna og málefnalega umræðu um brýn þjóðfélagsmál að fagna.
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is
Föstudagur, 19. ágúst 2005
Endalok veikburða hræðslubandalags

Þáttaskil hafa átt sér stað í borgarmálapólitíkinni. R-listinn, sem hefur verið í gjörgæslu seinustu árin og að undanförnu í dauðadái, hefur geispað golunni. Eins og kunnugt er var það Vinstrihreyfingin grænt framboð sem tók öndunarvélina úr sambandi. Eftir stóðu misjafnlega sorgmæddir aðstandendur. Flestir þeirra önduðu léttar við fráfallið en eftir stóðu þó sorgmædd borgarstjórinn og forseti borgarstjórnar sem harma mjög endalokin og vildu helst halda öndunarvél hins hruma sjúklings í gangi sem lengst, þó batahorfurnar væru ekki beysnar. En hvernig hljómar minningargrein hræðslu- og valdabandalags félagshyggjumanna í Reykjavík? Um það hefur verið deilt seinustu daga þegar saga R-listans hefur verið rifjuð upp. Væntanlega mun arfleifð R-listans verða mikið í umræðunni í næstu borgarstjórnarkosningum.
Forysta R-listans í þrjú kjörtímabil skilur eftir sig næg verkefni og fjölda úrlausnarefna, sem brýnt er að takast á við. Þeir sem kynna sér lykilmálefni borgarinnar sjá ókláruð verkefni - áskoranir um að gera betur og taka af skarið. Gott dæmi um það eru skipulagsmálin. Nú þegar að R-listinn er dauður (og aðstandendur hans farnir að byggja upp tilveruna í kjölfar þess sem lengi hefur blasað við en gerðist svo loks með því að VG aftengdi sjúklinginn) má vissulega segja að saga hans sé skrautleg. R-listinn var stofnaður árið 1994 sem sameiginlegt framboð Framsóknarflokks, Samtaka um Kvennalista, Alþýðuflokks og Alþýðubandalags. Þá náði R-listinn, undir forystu Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur alþingismanns Kvennalista, táknrænum sigri og felldi meirihluta Sjálfstæðisflokksins sem setið hafði í tólf ár samfellt.
Fyrir síðustu kosningar var flokkalitrófið allt breytt frá R-listanum gamalgróna árið 1994 og umrót hafði orðið á vinstrivængnum og sameinuðust flokkarnir þrír sem eftir stóðu um að halda samstarfinu áfram sem kosningabandalagi. Samið var fyrir allar þrjár kosningarnar um skiptingu allra embætta, ef kosningabandalagið myndi sigra kosningarnar. Í öll þrjú skiptin var Ingibjörg Sólrún í áttunda sæti listans, baráttusætinu, og því auðvitað sett á mörkin, sem þýddi það auðvitað að ef ekki yrði meirihluti stæði Ingibjörg Sólrún utangarðs og þyrfti ekki að starfa þar í minnihluta nema að takmörkuðu leyti. Eins og allir vita þurfti Ingibjörg Sólrún aldrei að fara í prófkjör til að verja stöðu sína eða keppa við aðra um áttunda sætið. Hún fékk það sérpantað og var í öll þrjú skiptin sameiningartákn allra flokkanna og utan kvóta þeirra.
Síðast var Ingibjörg Sólrún stimpluð sem fulltrúi óháðra ásamt Degi B. Eggertssyni lækni. Reyndar hefur verið kostulegt að fylgjast með hinum svokallaða fulltrúa óháðra tala um stöðu sína sem þessi óháði aðili, og jafnvel talað um hann sem sérvalinn fulltrúa óháðra kjósenda. Eins og allir vita sem kynna sér sögu hins látna R-lista var Dagur B. sérvalinn af Ingibjörgu Sólrúnu í sjöunda sæti listans sem óháður. Það var ekkert spurt almenna kjósendur um það val. Dagur var ekki kjörinn í prófkjöri. Þetta tal um óháða er því hjáróma þvæla hin mesta. Enn hefur ekkert heyrst hvernig hinn óháði borgarfulltrúi varð óháður. Nema þá að hann hafi orðið óháður við val Ingibjargar Sólrúnar. Það er stór spurning svosem. Það má þó segja hinum látna (R-listanum) til hróss að nú undir lokin voru allir flokkarnir sammála um að ef samstarfið yrði áfram skyldu ekki verða í boði óháðir aðilar er hefðu verið sérvaldir af forystufólkinu. O sei, sei, það er mikið að fólk vaknar til lífsins um veruleikann.
Eins og fyrr segir var R-listinn orðinn undir lokin eins og gatasigti. Flestir þekkja enda stöðuna sem þar hefur verið frá því að leiðtoganum mikla var steypt af stóli fyrir að vilja vera þingframbjóðandi eins flokksins og lumbra á hinum flokkunum sem höfðu stutt hana til borgarstjórasetu, meira að segja aðeins örfáum mánuðum áður í harðri kosningabaráttu. Eins og flestir vita fannst leiðtoganum mikla ekkert athugavert við það að vinna í kosningabandalagi með tveim flokkum á einum vettvangi en berja á þeim á öðrum. Enda hlustuðu flokkarnir tveir ekkert á tal hennar og losuðu sig við hana. Flestir þekkja stöðuna sem hefur verið í borgarstjórnarmeirihlutanum á kjörtímabilinu: á þrem árum hafa setið þrír borgarstjórar í nafni R-listans. Átökin urðu sífellt meiri bakvið tjöldin - muna annars ekki allir eftir næturfundunum í Ráðhúsinu um það hvernig redda ætti þessu fyrir horn vegna borgarstjóraskiptanna?
Nú undir lokin höfðu aðstandendur R-listans sífellt meiri áhyggjur af þessum veikburða sjúklingi sem samstarfið var orðið. Skipuð var nefnd flokkanna til að ná saman um áherslur fyrir kosningarnar og láta reyna á samstarf. Merkilegt var allan tímann að fylgjast með þessum viðræðum. Allan tímann snerust þær um völd og áhrif - því að skipta niður mögulegum áhrifum og völdum eftir kosningar - deila niður efstu sætum á framboðslista. Þetta var bæði í senn svo hlægilega absúrd og ankanalegt. Þessar samningaviðræður verða eflaust dæmdar sem hinar misheppnuðustu í manna minnum. Auðvitað gekk mönnum illa að skipta átta sætum milli þriggja aðila svo jafnræðið væri algjört. Það hefði allavega þurft mjög snjallan stærðfræðing í lið með R-listanum til að fá þau til að ná að skipta átta fulltrúum milli þriggja. Það þarf sennilega bjartsýnasta fólk í heimi til að halda að þetta sé möguleiki.
Svo var talað um hvort sumir gætu fengið dúsur. Fyndnust var umræðan um það að komið skyldi á tveim varaborgarstjórum, svo að flokkarnir sem ekki hefðu borgarstjórastólinn gætu unað sáttir við sitt. Sennilega hafa þessir tveir átt að halda í höndina á borgarstjóranum, svo hann færi nú ekki að gera meiri vitleysu af sér en gert hefur verið. Svo var rætt um hvernig ætti að velja fulltrúana - deilt um fólk og persónuplotterí fram og til baka. Fyndnast var að heyra þær raddir úr Samfylkingunni að velja ætti listann í opnu prófkjöri og borgarstjóraefnið þyrfti nú bráðnauðsynlega að vera valið af borgarbúum í prófkjöri. Þetta gat nú varla verið fyndnara fyrir þá sem hafa pólitískt minni. Það muna væntanlega flestir að Ingibjörg Sólrún var handvalin alltaf í áttunda sætið og það var auðvitað ekkert prófkjör í því fyrir drottninguna nei, að einhverjum skyldi nú detta slíkt í hug. En nú þótti það möguleiki. Kannski segir það okkur allt um veikburða forystu lægsta samnefnarans (les: borgarstjórans).
R-listinn hefur verið lík að því er segja má allt frá því að Ingibjörgu Sólrúnu var hent fyrir borð sem leiðtoga samstarfsins. Síðan hefur allt þarna innanborðs verið gert með hverri reddingunni á reddingu ofan. Spyrja má sig að því hvað gerist í framhaldinu innan meirihlutaflokkanna þriggja. Nú er R-listinn gufar upp og eftir standa þrenn flokkaframboð á þessum væng getur ýmis uppstokkun orðið. Greinilegt er á öllum fréttum að tveir stjórnmálamenn syrgja mest endalok R-listans. Það eru Steinunn Valdís og Alfreð Þorsteinsson. Er það mjög skiljanlegt, enda er valdasess þeirra mjög í vafa í flokksframboðum. Steinunn Valdís treysti á R-listasamstarf áfram svo hún yrði sameiningartákn hans. Hennar staða er allt önnur ef hún þarf að sækjast eftir leiðtogastól Samfylkingarinnar í borginni sem Stefán Jón vermir. Væntanlega verður harður slagur þar um sessinn. Svo spyrja margir hvort eðalbloggarinn Össur skelli sér í slaginn.
Allir þekkja svo stöðu Alfreðs sem á í vök að verjast á eigin slóðum, enda ekki glæsileg afrek sem hann hefur á að státa úr Orkuveitu Reykjavíkur. Fullyrða má að forsætisráðherra sárni ekki mjög endalok R-listans og noti tækifærið nú til að losna við Alfreð úr forystusæti flokksins í borgarstjórn. Fyrst eftir dauða R-listans heyrðust þær raddir innan Framsóknar og Samfylkingar að möguleiki væri á áframhaldandi samstarfi. Það voru helst borgarstjóri og forseti borgarstjórnar sem fyrir því töluðu. Það var þó allan tímann veikburða tal, þó að fyrir sjálfstæðismenn hefði það verið besta niðurstaðan. Það hefði varla verið amalegt fyrir Samfylkinguna að verja þann mikla forystumann sem Alfreð hefur verið í þeirra augum til fjölda ára. Þau hafa með stolti horft upp á hann stjórna Orkuveitunni og varið öll hans verk. En það gerist ekki: Samfylkingin hefur rétt eins og VG boðað sérframboð og eftir stendur Alfreð einn grátandi í erfidrykkjunni.
Innan VG barðist Björk Vilhelmsdóttir fyrir áframhaldandi lífi R-listans en varð undir innan eigin raða. Árni Þór Sigurðsson og hans stuðningsmannasveit hafði betur. Reyndar var svo að skilja á Björku að halda ætti í R-listann hvað svo sem það kostaði. Talaði hún um það að koma þyrfti nú í veg fyrir að íhaldið kæmist til valda og hún myndi gera hvað sem væri til að tryggja að R-listinn færi fram til að berja nú á íhaldinu. Með ólíkindum var að hlusta á þennan borgarfulltrúa. Talaði hún eins og það væri eina baráttumál R-listans að berjast gegn Sjálfstæðisflokknum. Engin önnur rök voru týnd til. Lengi höfum við sjálfstæðismenn reyndar haldið því fram að R-listinn væri aðeins til í þeim tilgangi að vera valdablokk gegn Sjálfstæðisflokknum og áhrifum hans og styrkleika meðal borgarbúa. Þessu neituðu jafnan aðstandendur R-listans.
Það er ágætt að Björk Vilhelmsdóttir hefur með hræðslutali sínu og einhliða áróðri fyrir tilvist R-listans (sem byggist aðeins upp á því að íhaldið komist nú ekki til valda) staðfest þessi orð sem lengi hafa verið í umræðunni. Merkilegt er reyndar að þessi borgarfulltrúi sýni skoðunum fjölda borgarbúa slíka lítilsvirðingu að allt eigi að reyna að gera til að rödd þeirra fyrir breytingum nái ekki fram að ganga. En tal Bjarkar staðfestir tilgang R-listans til þessa. Það er ágætt að Björk segi svosem hug sinn. En á bakvið Sjálfstæðisflokkinn eru kjósendur því gleymir Björk Vilhelmsdóttir. Það er fólk sem treystir flokknum fyrir verkunum. Ég veit ekki hvort að Björk trúir því eða ekki en það er svo að innan Sjálfstæðisflokksins er ekki illt fólk þar er fólk sem er annt um sveitarfélagið sitt og vill vinna fyrir það af heilindum. Það er leitt að hlusta á Björku og finna að hún er á móti flokknum og vill R-lista bara til að lumbra á íhaldinu en hún afhjúpar sinn hugsanagang með því vissulega.
Búast má við deilum milli Samfylkingarinnar og VG í kjölfar þessara slita samstarfsins sem kosningabandalags. Reyndar hefur seinustu daga mátt sjá forsmekk þess hvernig Samfylkingin mun hamast þar á VG. Þar er talað af krafti og báðir kenna flokkarnir hinum um það að hafa slökkt á öndunarvél hins langveika sjúklings sem R-listinn var. Allir sem pólitískt nef hafa sjá að á þessum bæjum eru mun fleiri ánægðir með endalokin en þeir sem syrgja þau. Mitt í ólgu hins látna R-lista berast þær fréttir frá Ólafi F. Magnússyni fyrrum sjálfstæðismanni og óháðum borgarfulltrúa, sem nú er orðinn frjálslyndur að flokkur hans sé til í slaginn. Þar talar leiðtoginn um að auðvitað muni hann og Margrét Sverris leiða listann. Það verður seint sagt að þau hafi verið valin til framboðs með lýðræðislegum hætti hafa sennilega hist saman tvö yfir kaffibolla og plottað sig saman um að ákveða uppröðun efstu sæta. Hvenær fór valið fram?
Nú þegar að endalok R-listans eru orðinn veruleiki vaknar óneitanlega sú spurning hvaða áhrif þessi niðurstaða hafi á sitjandi meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur. Enn eru níu mánuðir til kosninga. Það verður óneitanlega merkilegt að fylgjast með því hvernig flokkunum þremur gengur að vinna saman sem ein heild eftir þessi sögulegu þáttaskil. Það er þó víst að kosningabaráttan í Reykjavík er hafin með ákvörðun vinstri grænna þess efnis að aftengja sjúklinginn. Framundan eru væntanlega flokkaframboð flokkanna sem hafa myndað R-listann og má búast við átökum þeirra á milli, jafnt um atkvæðin og svo það hverjum það hafi verið að kenna að R-listinn, sem stjórnað hefur borginni í rúman áratug, leið undir lok þrátt fyrir að vera meirihlutaaflið í borgarmálunum. Það gæti orðið mjög hart í ári meðal rústanna innan R-listans ef fram heldur sem horfir.
Þegar að harðvítug kosningabarátta er hafin meðal flokkanna þriggja og keppni um atkvæðin hefst getur allt gerst. Það má því alveg búast við lamaðri pólitískri forystu næstu mánuðina. Hún hefur reyndar ekki verið beysin eftir öll borgarstjóraskiptin, en það stefnir skiljanlega í mun meiri átök. Framundan er mjög hörð kosningabarátta í höfuðborginni. Þetta sást best í gær með fundi borgarráðs þar sem fulltrúar R-listans heitins ályktuðu út og suður og ekki laust við að Alfreð kallinn sé farinn að stríða samstarfsmönnum sínum og minni á sig í leiðinni hvað varðar leikskólamálin. Er þetta það sem koma skal: veikburða eymdarmeirihluti sem karpar út og suður í kosningabaráttunni og kapphlaup um að koma sér í fréttirnar. Þetta verður mjög áhugavert á að horfa fyrir okkur stjórnmálaáhugamenn en að sama skapi skaðar stöðu borgarinnar að sjá pólitísk hrossakaup og fjölmiðlahosserí hins látna kosningabandalags.
Á meðan R-listinn hefur gufað upp og horfið út í myrkrið hefur Sjálfstæðisflokkurinn í Reykjavík horft á endinn á þessum eymdarferli R-listans, endalok klaufalegustu samningaviðræðna seinni tíma, sem voru dæmdar til að mistakast. Eins og sést hefur á nýlegum könnunum á Sjálfstæðisflokkurinn góða möguleika á því að ná hreinum meirihluta í borgarstjórn og velta vinstriflokkunum úr sessi (veita þeim náðarhöggið eftir kjötkatlasuðuna í OR og fleiri stöðum). Með öflugum lista og góðri kosningastefnu mun Sjálfstæðisflokkurinn sigra næstu kosningar. Í grunninn séð verður kosið um það hvort borgarbúar vilja marka nýja sýn til framtíðar og kjósa öfluga forystu í borgarmálunum eftir veiklulega forystu hins fallna R-lista. Grunnpunktur sjálfstæðismanna verður að benda á ferska sýn til framtíðar og öflugt fólk sem sé tilbúið til að leiða af krafti þau mál sem setið hafa á hakanum hjá R-listanum.
Það blasir allavega við að mörg sóknarfæri eru framundan hvað varðar Sjálfstæðisflokkinn í borgarmálunum, nú þegar að hinn veiklulegi R-listi er kvaddur án alls söknuðar jafnt stuðningsmanna hans sem og andstæðinga.
Stefán Friðrik Stefánsson
stebbifr(a)simnet.is
Miðvikudagur, 17. ágúst 2005
„Ég sé bara svart þegar ég sé Íhaldið“

Björk Vilhelmsdóttir borgarfulltrúi Vinstri-grænna er fulltúi afturhaldsaflanna sem ráðið hafa ríkjum í Reykjavíkurborg í liðlega 11 ár. Í fréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi var hún spurð að því hvort til greina kæmi samstarf Vinstri-grænna og Sjálfstæðisflokksins. Svör hennar voru þessi:
Ég get ekki séð það. Ég meina, mér finnst sko...ég sé bara svart þegar ég sé Íhaldið. Og ég held að mestu vonbrigðin í þessu máli einmitt liggi hjá borgarbúum sem að sjá fyrir sér að hugsanlega muni Sjálfstæðisflokkurinn koma hér til valda, því að það er það hræðilegasta held ég fyrir borgarbúa.
Ummæli Bjarkar þykja mér lýsa vanvirðingu við þann stóra hóp borgarbúa sem styður Sjálfstæðisflokkinn. Hvers vegna ættu það að vera vonbrigði fyrir þann hóp borgarbúa að Sjálfstæðisflokkurinn komist hugsanlega til valda? Eru þeir kannski ekki eiginlegir borgarbúar í skilningi Bjarkar. Orð hennar lýsa fordómum og dæma sig sjálf.
Ekki var síður athyglisvert að heyra ummæli Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur borgarstjóra þegar hún tjáði sig um fyrirsjáanlega endalok R-listasamstarfsins:
Það hefur ekki verið málefnaágreiningur og virðist ekki vera málefnaágreiningur núna. Það er hins vegar virðist vera ágreiningur uppi sérstaklega af hálfu Vinstri Grænna svona um ákveðna aðferðafræði.
Ummælin staðfesta það sem svo oft hefur skinið í gegn hjá R-listanum. Listinn er fyrst og fremst hræðslubandalag sem hefur það meginmarkmið að halda Sjálfstæðisflokknum frá völdum og um leið að viðhalda eigin völdum. Þegar þeir hagsmunir eru í húfi eru málefnin aukaatriði. Ítrekuð ummæli borgarfulltrúa R-listans staðfesta þetta nú sem fyrr. Áður benti ég á þetta í grein sem ég skrifaði við síðustu borgarstjóraskipti.
Þar sem meginmarkmið R-listans hefur jafnan verið það að viðhalda eigin völdum hafa hagsmunir borgarbúa gjarnan setið á hakanum. Oft hafa flokkarnir þurft að seilast langt til að þóknast hver öðrum svo samstarfið haldi. Það hefur jafnvel þurft að gjalda dýru verði af fjármunum skattgreiðenda, sem útdeilt hefur verið í gæluverkefni einstakra flokka sem að listanum standi.
Mál er að linni. Það eru ekki vonbrigði að hugsanlega komist Sjálfstæðisflokkurinn til valda í borginni. Þvert á móti vekur það von um betri tíð fyrir borgarbúa þar sem hagsmunir þeirra verða settir í öndvegi.
thorstm(a)hi.is
Mánudagur, 15. ágúst 2005
Mánudagspósturinn 15. ágúst 2005

Páll Magnússon, nýskipaður útvarpsstjóri, lýsti þeirri skoðun sinni á dögunum að hann teldi að æskilegt væri að Ríkisútvarpið færi af auglýsingamarkaði og auk þess að búið yrði þannig um hnútana að stofnunin yrði almennt ekki í samkeppni við einkaaðila um efni. Ummæli Páls féllu í misjafnan jarðveg eins og eðlilega er þegar um er að ræða eins umdeilt efni og það hvernig eigi að hátta rekstrarformi Ríkisútvarpsins. Í nýlegri ályktun fagnaði Samband ungra sjálfstæðismanna ummælunum og hvatti ennfremur til þess að gengið yrði skrefi lengra og stofnunin einkavædd. Fulltrúar stjórnarandstöðunnar hafa hins vegar gefið lítið fyrir ummælin.
Samtök auglýsenda eru heldur ekki par hrifin af hugmyndum Páls um að Ríkisútvarpið eigi að fara af auglýsingamarkaði og hafa lýst sig alfarið andvíg þeim. Yfirlýsing þess efnis birtist í Blaðinu sl. fimmtudag og í Morgunblaðinu í gær sunnudag. Má með sanni segja að þar séu ótrúlegustu hlutir tíndir til í því skyni að mála skrattann á vegginn yrðu hugmyndir Páls að veruleika. Efni yfirlýsingarinnar gengur síðan að stóru leyti út á að reyna að sýna fram á að sú breyting myndi koma sér illa fyrir almenning. Mætti helzt halda að einhver mannréttindasamtökin hefðu samið hana en ekki hagsmunasamtök íslenzkra auglýsenda sem eðli málsins samkvæmt hafa þann tilgang einan að standa vörð um hagsmuni sinna félagsmanna.
Samtökin segja þannig t.a.m. að ef Ríkisútvarpsins nyti ekki við á auglýsingamarkaði myndi aðgengi auglýsenda að almenningi minnka þar sem miðlar stofnunarinnar nái augum og eyrum flestra landsmanna auk fólks sem ekki sé hægt að ná til nema í gegnum þá. Ennfremur að erfiðara yrði fyrir almenning að afla sér upplýsinga um vörur og þjónustu yrði þetta raunin. Gera má þó fastlega ráð fyrir að flestir landsmenn yrðu eftir sem áður færir um að nálgast auglýsingar í gegnum aðra miðla þó Ríkisútvarpið hyrfi af auglýsingamarkaði þrátt fyrir augljósa vantrú Samtaka auglýsenda á getur þeirra í þeim efnum.
Samtökin telja ennfremur að brotthvarf Ríkisútvarpsins af auglýsingamarkaði myndi leiða til þess að dýrara yrði fyrir auglýsendur að koma skilaboðum sínum á framfæri við neytendur. Framboð auglýsingatíma myndi minnka með tilheyrandi verðhækkunum til auglýsenda sem aftur myndi leiða til hækkunar á verði á vöru og þjónustu þar sem auglýsendur þyrftu að leita dýrari leiða til að koma upplýsingum um vöru sína og þjónustu á framfæri. Ekki er þó greint frá því í hverju þessi aukni kostnaður myndi felast, hvort verðið hjá Ríkisútvarpinu sé svona miklu hagstæðara eða hvað. Verður að telja ólíklegt að svo sé eða að það liggi til grundvallar þessum orðum.
Engin ástæða er þó til þess að ætla að ekki yrði nógir til að fylla þau skörð á íslenzkum auglýsingamarkaði sem sköpuðust við brotthvarf Ríkisútvarpsins af honum og tryggja þannig eðlilega samkeppni eftir sem áður sem og nægt framboð á auglýsingatíma. Það er því út í hött að ætla að kostnaður auglýsenda myndi hækka við þá breytingu. Hún myndi einmitt auka svigrúm einkaaðila á auglýsingamarkaði, eins og fram kemur í ályktun SUS, og leiða til þess að einkaframtakið fengi að njóta sig enn frekar á markaði sem Ríkisútvarpið hefur allt of lengi sett mark sitt á. Samtök auglýsenda hafa hins vegar ákveðið að gefa sér þá forsendu fyrirfram í yfirlýsingu sinni að einkaaðilar myndu ekki geta fyllt skarð Ríkisútvarpsins hyrfi það af auglýsingamarkaði og að notkun almennings á öðrum miðlum, í því skyni að nálgast auglýsingar, myndi ekki aukast við það.
Samtökin segja svo að það myndi leiða til hærri afnotagjalda ef Ríkisútvarpið yrði tekið af auglýsingamarkaði miðað við óbreyttar rekstrarforsendur. Tilgangurinn með þessu virðist vera sá einn að fá fólk upp á móti hugmyndinni, enda ekkert gefið að þessi breyting myndi þýða hækkun á afnotagjöldum. Þannig væru aukin framlög frá ríkinu líka möguleg leið þó það hvarfli auðvitað ekki að mér að mæla með því. SUS benti einmitt á í ályktun sinni um málið að samhliða því að Ríkisútvarpið færi af auglýsingamarkaði ætti að draga úr umsvifum stofnunarinnar og þar með útgjöldum. Það kæmi auk þess ekki til greina að henni yrðu bættar upp þær tekjur sem hún yrði af með þeirri breytingu með auknum álögum á landsmenn. Það er því alger óþarfi að vera að hræða fólk með hærri afnotagjöldum yrði Ríkisútvarpið tekið af auglýsingamarkaði.
Nálgun Samtaka auglýsenda á málinu felur reyndar í sér ákveðna þverstæðu þar sem yfirlýsing þeirra gengur að miklu leyti út á einhvern meintan rétt almennings á að hafa aðgang að auglýsingum. Á sama tíma telja samtökin að almenningur myndi ekki auka notkun sína á öðrum fjölmiðlum sem byðu upp á auglýsingar væri Ríkisútvarpið tekið af auglýsingamarkaði. Það er því ekki hægt að skilja þetta öðruvísi en svo að það sé mat Samtaka auglýsenda að almenningur á Íslandi sækist ekkert sérstaklega eftir því að sjá eða heyra auglýsingar, annars myndi hann væntanlega reyna að bæta sér það upp að Ríkisútvarpið hætti að sýna auglýsingar með því að leita í auknum mæli annað. Þetta gengur auðvitað ekki upp. Þarna er aðeins verið að beita almenningi fyrir sig eigin hagsmunum til framdráttar.
Að lokum er rétt að nefna síðustu ástæðuna sem Samtök auglýsenda nefndu í yfirlýsingu sinni því til réttlætingar að Ríkisútvarpið yrði áfram á auglýsingamarkaði. Og að síðustu má ekki gleyma því að auglýsingar hafa, auk upplýsingahlutverksins, ákveðið afþreyingar- og skemmtanagildi, og geta jafnvel lengt líf fólks ef rétt er að hláturinn lengi lífið eins og rannsóknir benda til! Þessi síðasta setning segir sennilega meira en margt annað um hriplekan málflutning Samtaka auglýsenda í þessum efnum og örvæntingarfulla viðleitni þeirra til að tína ótrúlegustu hluti til í því skyni að réttlæta þá afstöðu sína að ríkið eigi áfram að vera í samkeppni við einkaaðila á íslenzkum auglýsingamarkaði.
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is
Föstudagur, 12. ágúst 2005
Hræðslubandalagið R-listinn

Það virðist ætla að dragast eitthvað að gefa út dánarvottorð á R-listann. Enginn vill jú vera sakaður um að hafa bundið endi á þetta ,,farsæla samstarf. Nú er fundað dag eftir dag og engin niðurstaða fæst í málið. Maður hefði nú haldið að R-listamenn væru komnir með góða reynslu á neyðarfundi og krísuástand eftir tvenn borgarstjóraskipti og alla þá neyðarfundi sem haldnir voru í tilefni þeirra. En eins og áður sagði hefur ekki komið nein niðurstaða um samstarf flokkanna sem mynda R-listann.
Það er s.s. engin furða að R-listamönnum gangi illa setja saman. Það hræðslubandalag sem myndað hefur verið um R-listann er hugsjónalaust og á sér engar stoðir með framtíð borgarinnar að leiðarsljósi. Egill Helgason skrifar ágæta grein á síðu sína í gær þar sem hann fer í grófum dráttum yfir stöðuna í R-listanum. Þar segir Egill m.a.
,,Stefán Hafstein skrifaði um daginn að R-listinn hefði náð markmiðum sínum. Hvaða markmið voru það? Aðalmálið í hverri borg er skipulagið; það hefur áhrif á allt annað í borginni. Hefur það batnað í tíð R-listans?
Nei, það hefur versnað. Í tólf ár hefur R-listinn ekki haft neinar hugmyndir í skipulagsmálum. Lægsti samnefnarinn ræður alltaf; það er aldrei hægt að ganga lengra en sá tregasti leyfir. Þess vegna halda hlutirnir bara áfram að dankast.
Það er alveg rétt hjá Agli að það er alltaf lægsti samnefnarinn sem ráðið hefur ferðinni í stefnumálum og framkvæmdum R-listans. Liðsmönnum bandalagsins er svo í mun að halda því gangandi að þeir eru tilbúnir til að fórna öllum sínum hugmyndum, hugsjónum og stjórnmálaskoðunum til þess eins að halda lífi í dýrinu sem þó hreyfist ekki neitt. Þegar menn gátu ekki valið sér borgastjóra á eftir Þórólfi Árnasyni völdu menn lægsta samnefnarann sem menn úr öllum flokkum gætu stjórnað. (Það verður athyglisvert að fylgjast með framtíð Steinnunnar Valdísar þegar R-lista samstarfið slitnar því hún sagði þegar hún varð borgarstjóri að hún liti fremur á sig sem ,,R-lista menneskju heldur en Samfylkingamanneskju) Menn hafa valið lægsta samnefnarann þegar kemur að skipulagsmálum, menn hafa verið tilbúnir að eyða hverju sem í hvað sem er til að hafa alla ánægða. Það væri gaman að vita hvernig samstarfinu hefði vegnað ef einhver hefði sagt stopp við Alfreð fyrir nokkrum árum!!
Það sem er einnig athyglisvert þessa dagana er að samstöðuleysi R-listans snýst ekki um pólitísk málefni s.s. skatta, leikskóla, skipulagsmál og svo frv. Heldur snýst deila þeirra og allir ,,málefnafundirnir um það eitt hvernig standa skuli að uppröðun listans fyrir komandi kosningar, hver fær hvaða embætti og hvernig völdum skuli skipt. Borgarbúar og þau málefni sem viðkoma þeim virðist vera aukaatriði. Þetta eru einmitt flokkarnir (þó aðallega Samfylking og Vinstri Grænir) sem sakað hafa Sjálfstæðisflokkinn um að vera valdagráðugur flokkur og haft hafa upp ásakanir upp á einstaka stjórnmálamenn um að setja í stól sínum af valdagræðginni einni saman.
Ég gæti alveg skilið að R-lista samstarfið myndi halda ef menn kæmu sér saman um málefni sem snúa að borgarbúum. Og þá að sama skapi ef menn myndu ákveða að slíta því ef ekki næðist samstaða um stærstu málefnin. En eins og áður sagði virðist það skipta minnstu máli í herbúðum R-listans. R-listinn er hræðslubandalag sem snýst um það eitt að halda völdum og halda Sjálfstæðisflokknum frá völdum í borginni. Málefnin eru engin en stöðurnar margar. R-lista samstöðuleysið s.l. 11 ár hefur ekki bitnað á Sjálfstæðisflokknum heldur á borgarbúum öllu. Reykvíkingar eiga betra skilið.
Gísli Freyr Valdórsson
gislifreyr(a)simnet.is
Miðvikudagur, 10. ágúst 2005
Einkarekstur á fjarskiptamarkaði á ný

Nýlega var fagnað 100 ára ártíð fjarskipta hér á landi, þegar Og Vodafone gaf minnisvarða um fyrsta loftskeytið sem barst hingað til lands á vegum Marconi félagsins. Var það sannarlega við hæfi að samkeppnisaðili ríkisfyrirtækisins Símans (sem var) skyldi koma að því er þessara merku tímamóta var minnst, enda var Marconi félagið einkafyrirtæki, hvers umboðsmaður hér á landi var hinn framsýni Einar Benediktsson. Félag þetta starfaði í um eitt ár hér á landi, þegar ríkisstjórn Íslands svo gerði samning við ,,Mikla Norræna um sæstreng til landsins í gegnum Færeyjar og Hjaltland, sem fékk jafnframt einkaleyfi á fjarskiptarekstri til og frá landinu. Á sama tíma var Landsími Íslands stofnaður og má þá segja að samkeppni í íslenskum fjarskiptamarkaði hafi verið stöðvuð. Einkaleyfið rann svo út 1. september 1926 og tók þá Landsíminn við rekstri sæsímastöðvarinnar á Seyðisfirði. En þetta tækifæri var ekki notað til að koma á frelsi á fjarskiptamarkaði og þurftu Íslendingar að bíða til 1. janúar 1998 eftir því.
Síðan hafa vaxið upp öflugir samkeppnisaðilar við Símann, og er Og Vodafone, sem minnst var á hér að framan, afkomandi flestra þeirra fyrirtækja sem spruttu upp í kjölfar þessa frelsis. Því er það engin furða að það fyrirtæki hafi ákveðið að minnast sérstaklega á fjarskiptin á vegum Marconi félagsins, enda er það í bullandi samkeppni við afkomenda þess fyrirtækis sem hrakti Marcon félagið af markaðnum með ríkisvernd. En nú loksins er ríkið loksins algerlega komið út úr þessum markaði með þeim tímamótum sem áttu sér stað á fimmtudaginn fyrir viku er skrifað var undir sölu Símans til einkaaðila. Íhaldsmanni eins og mér finnst auðvitað sem ríkið hafi aldrei átt að skipta sér af þessum markaði í upphafi, en það væri líklegast að símamarkaðurinn væri mun þróaðri og í miklum mun meira jafnvægi en raunin varð.
Afskipti ríkisins af fjarskiptamarkaðnum er þó því miður alls ekki að fullu lokið. Samkeppnislög og stofnanir ríkisvaldsins sem eiga að framfylgja þeim hafa tekið við, og má vænta þess að þetta muni halda áfram að setja frjálsum markaði og fyrirtækjum á honum skorður sem dragi úr hagnaði, hagkvæmni og líklegast þegar upp er staðið, samkeppni. Þó er það mun skárra fyrirkomulag en var og verður að líta á það í því ljósi. Gleðjast yfir því sem gleðilegt er, að ríkið hefur stórminnkað afskipti sín af þessum markaði, þó ekki sé gengið jafn langt og margir frjálshyggjumenn myndu vilja sjá. Smá skref í rétta átt eru oft mun farsælli en stór stökk og umbyltingar, og má jafnframt vel færa rök fyrir að samkeppniseftirlit sé nauðsynlegt vegna þeirrar skekkju sem nú þegar er komin inn í kerfið vegna áratuga einokunarstöðu Landsímans.
Á hinn bóginn er hérna verið að byggja upp alveg nýtt kerfi ríkisumsvifa í kringum þessa eftirlits- og samkeppnismálaflokka, sem alveg hefði verið hugsanlegt að komast hjá. Hvort samkeppniseftirlit er nauðsynlegt eða til ama er og verður eitt helsta deilumál a.m.k. á hægri væng stjórnmálanna um ókomna tíð. Við getum þó allir verið sammála um að sala Símans hafi verið heillaskref sem styrkja muni efnahag landsins, en síðan kemur upp önnur deila, hvað á að gera við peningana sem úr sölunni komu? 67 milljarðar króna (þ.e. 67 þúsund milljónir) sem menn hafa velt fyrir sér að setja í stórvirki sem einungis væri þörf á að fara út í einu sinni, svo sem hugmyndir um hátæknisjúkrahús (hef fjallað um slíkar hugmyndir í pistli hér á vefnum áður), stórfelldar vegaframkvæmdir eða annað slíkt.
Ýmsum á vinstri kanti íslenskra stjórnmála þykir þessi upphæð mögur, alla vega miðað við þær upphæðir sem þeir telja þetta ,,þjónustufyrirtæki í almannaþágu sem er orðskrípið sem margir þeim megin vilja nota, geta gefið af sér næstu árin miðað við hagnað síðustu ára. Þessir aðilar virðast ekki átta sig á að fyrirtækið hefur verið látið borga út óvenjumikinn hagnað undanfarin ár, þar eð eigandinn, ríkið, er í raun að fá út úr fyrirtækinu uppsafnaðan hagnað þess. Einnig má benda á að þetta eru lægri upphæðir en ríkið er að borga árlega í vexti af skuldum, svo miðað við það væri langfarsælast að nota peningana til að borga upp skuldir og þannig losna við gífurlegan vaxtakostnað til lengri tíma litið. Margt annað hefur verið týnt til í þeirri viðleitni vinstrimanna að halda aftur af framþróun (eða afturhvarfi til hins gamla og góða), svo sem að kaupendur fyrirtækisins myndu taka allt að láni og fá þá peninga til baka með hærri álögum á viðskiptavini. Slík rök falla sjálfkrafa um sjálft sig, enda er samkeppnin svo hörð á þessum markaði að ekki er mikið svigrúm til hækkana.
Einnig er ljóst að þar sem lífeyrissjóðirnir eru stór hluti kaupenda sem og eigendur eins ríkasta fyrirtækis Íslendinga að hér eru engir aukvisar á ferð og þeir hafa svo sannarlega efni á þessu. Sérstaklega þar sem þeir virðast hafa nokkuð skýra sýn um hvert stefna eigi með fyrirtækið í framtíðinni. Vissulega væri gaman að sjá Íslendinga fara í útrás í þessum efnum eins og svo mörgum öðrum. Ég óska nýjum eigendum til hamingju með kaupin, sem og Íslendingum til hamingju með hið góða söluverð. Vonum að þeim peningunum verði vel varið.
Höskuldur Marselíusarson
Mánudagur, 8. ágúst 2005
Mánudagspósturinn 8. ágúst 2005

Vinstri-hægri kvarðinn, sem stuðst hefur verið við í áratugi og jafnvel aldir, hefur löngum reynzt ófullkominn og ávísun á talsverð vandamál þegar staðsetja hefur þurft menn og málefni pólitískt. Ég persónulega hef um árabil verið mun hrifnari af því sem ég vil kalla tígulkerfið sem jafnan er notazt við í pólitískum prófum sem hægt er að taka á netinu í því skyni að staðsetja sig pólitískt (sjá mynd hér fyrir neðan). Frjálshyggjuvefsíðan Advocates for Self-Government hefur t.a.m. að geyma slíkt próf sem ég held að gefi merkilega góða vísbendingu um pólitíska staðsetningu fólks, þá sér í lagi miðað við það hversu fáum spurningum fólki er gert að svara en þær eru aðeins tíu talsins.
Samkvæmt kerfinu má skipta pólitískum skoðum í stórum dráttum í fimm flokka en þeir eru eftirfarandi (athugið að þetta er miðað við bandarískt stjórnmálalandslag, eitthvað sem flestir átta sig sennilega fljótt á):
Frjálshyggjumenn (Libertarians) styðja hámarks frelsi í bæði persónulegum og efnahagslegum málum. Þeir leggja áherzlu á minna ríkisvald sem hafi það eina hlutverk að vernda einstaklingana frá kúgun og ofbeldi. Frjálshyggjumenn leggja ennfremur áherzlu á ábyrgð einstaklingsins, eru andsnúnir opinberri skriffinsku og sköttum, styðja góðgerðastarfsemi, umbera mismunandi lífsstíla, styðja markaðsfrelsi og standa vörð um borgaraleg réttindi.
Íhaldsmenn (Right Conservatives) leggja áherzlu á frjálsræði í efnahagsmálum en styðja gjarnan lög til verndar hefðbundnum gildum. Þeir eru andvígir of miklum afskiptum hins opinbera af efnahagslífinu á sama tíma og þeir eru hliðhollir viðleitni þess til að standa vörð um siðferði og hið hefðbundna fjölskylduform. Íhaldsmenn eru yfirleitt hlynntir öflugum her, eru andvígir skiffinsku og háum sköttum, styðja frjálst markaðshagkerfi og leggja áherzlu á öfluga löggæzlu.
Ríkisvaldssinnar (Statists) vilja að hið opinbera hafi mikið vald yfir efnahagsmálum og hegðun einstaklinganna. Þeir draga gjarnan í efa að efnahagslegt og persónulegt frelsi sé hagkvæm leið. Ríkisvaldssinnar hafa tilhneigingu til að vantreysta frjálsu markaðshagkerfi, eru andvígir mismunandi lífsstílum og setja spurningamerki við mikilvægi borgaralegra réttinda.
Miðjumenn (Centrists) vilja fara milliveginn þegar kemur að valdi hins opinbera yfir efnahagsmálum og persónulegum málum. Í sumum tilfellum styðja þeir afskipti stjórnvalda og í öðrum tilfellum styðja þeir frelsi einstaklinganna til að velja. Miðjumenn stæra sig gjarnan af því að vera opnir fyrir ýmsum leiðum, hafa tilhneigingu til að vera andvígir pólitískum öfgum og leggja áherzlu á það sem þeir kalla hagkvæmar lausnir á vandamálum.
Frjálslyndir (Left Liberals) leggja allajafna áherzlu á frelsi einstaklingsins til að velja í persónulegum málum en styðja hins vegar mikil afskipti hins opinbera af efnahagslífinu. Þeir styðja gjarnan ríkisrekið velferðarkerfi til að hjálpa þeim sem minna mega sín og vilja strangar lagasetningar um fyrirtæki. Frjálslyndir hafa tilhneigingu til að styðja lagasetningar sem miða að verndum umhverfisins, standa vörð um borgaraleg réttindi, leggja áherzlu á jafnrétti og umbera mismunandi lífsstíla.
Mér finnst þetta kerfi í það minnsta hafa það fram yfir hinn hefðbundna vinstri-hægri kvarða að það gengur mun betur upp og útskýrir ennfremur margt. Þannig flokkast fasistar, nasistar og þess háttar lið sem hægri ríkisvaldssinnar (eða valdboðssinnar) á meðan sósíalistar, kommúnistar o.s.frv. falla að mestu vinstramegin í þann dálk. Sé að marka þetta kerfi útskýrir það ágætlega hvers vegna ekki hefur verið ýkja mikill munur í gegnum tíðina á ríkisstjórnum sem kennt hafa sig við þessar stefnur.
Að sama skapi eru skv. kerfinu til bæði hægri- og vinstri-frjálshyggjumenn (hafið í huga að þetta próf er á frjálshyggjuvefsíðu), a.m.k. í ljósi bandarískra aðstæðna en stundum er sagt að miðjan sé lengra til hægri þar á bæ en gengur og gerizt í evrópskum stjórnmálum. Vinstri-frjálshyggjumenn eru væntanlega þeir sömu og kalla sig gjarnan hægrikrata og eru þannig hægramegin við vinstrikratana sem flokkast þá væntanlega sem left liberal samkvæmt þessu kerfi og mynda þann dálk sem er mest til vinstri. Íhaldsmenn eru hins vegar aftur þeir sem eru mest til hægri samkvæmt kerfinu.
Að lokum hvet ég bara alla til að taka prófið og kanna hvað kemur út úr því. Þetta eru sem fyrr segir ekki nema tíu spurningar og er því fljótgert að taka það. Fólk getur auðvitað deilt um það hvort eitthvað sé að marka þetta próf eða þær forsendur sem það byggir á, en þarna er a.m.k. á ferðinni heiðarleg tilraun til þess að reyna að varpa betra ljósi á stjórnmálin. Ég tók annars prófið á sínum tíma og kom niðurstaðan ekki á óvart íhaldsmaður (en þó í námunda við frjálshyggjuna).
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is
Föstudagur, 5. ágúst 2005
Rökþrot atvinnumótmælandanna

15. mars 2003 verður ávallt mikill merkisdagur í sögu Austurlands. Þann dag var skrifað formlega undir samninga um álver Alcoa á Austurlandi. Var um að ræða fjárfestingarsamning við ríkið, raforkusamning við Landsvirkjun og hafnar- og lóðarsamninga við Fjarðabyggð. Skrifað var undir samningana í íþróttahúsinu á Reyðarfirði að viðstöddum rúmlega 1.000 manns, þarmeðtöldum ráðherrum, þingmönnum og íbúum Reyðarfjarðar sem beðið höfðu til fjölda ára eftir stóriðju á svæðið. Draumur þeirra hafði ræst takmarkinu var náð. Fögnuður Austfirðinga var skiljanlegur, með þessum þáttaskilum var í höfn mál sem lengi hafði verið barist fyrir. Annar merkisdagur er án vafa 8. júlí 2004. Þá var fyrsta skóflustungan tekin að álverinu. Það var táknrænasti áfangi þess að framkvæmdir væru að hefjast við álverið sjálft. Ári áður höfðu framkvæmdir hafist við Kárahnjúkavirkjun. Það er því ljóst að verkið er komið nokkuð vel á veg og ljóst að álver Alcoa mun opna að öllu óbreyttu á fyrrihluta ársins 2007.
Miðað við hversu verkið er komið vel á veg vakti óneitanlega furðu margra þegar að mótmælendur virkjunarinnar og álversins fyrir austan reistu upp tjaldbúðir við Kárahnjúka í sumarbyrjun. Höfðu þeir fengið leyfi prestsetrarsjóðs til þess að tjalda þar. Þeirra var að veita leyfið, enda er þetta svæði í landi Valþjófsstaða, eða undir forræði prestsins þar. Það er svosem varla stórtíðindi, að mínu mati, að fólk tjaldi svona um hásumarið á fögrum reit fyrir austan og kynni sér stöðu mála við Kárahnjúka. Ég var langt í frá á móti því í upphafi að leyfið yrði veitt, enda taldi ég að fólkið sem þar myndi koma hefði það til að bera að kunna þá list að mótmæla með friðsamlegum og málefnalegum hætti. Framan af var rólegt yfir tjaldbúunum við Kárahnjúka. Þeir komu málstað sínum til skila með rólegum hætti en þó einbeittum. Framan af voru þessi mótmæli þekkt fyrir það hversu fáir nenntu að hírast í þessu hjárómaglamri og voru mótmælin orðin að vissu athlægi fólks, jafnt fyrir austan sem annarsstaðar um landið.
Þá þurfti nú hjörðin auðvitað að grípa til sinna ráða og vekja á sér athygli með einhverjum drastískum aðgerðum. Ekki er hægt að segja að hafi komið neinum á óvart hvernig atvinnumótmælendurnir komu fram. Það voru auðvitað sömu vinnubrögðin - sömu öfgarnar - sem komust í fréttirnar. Þau náðu að fá athygli með því að eyðileggja alla kynningarbæklinga í upplýsingamiðstöð Landsvirkjunar, að Végarði í Fljótsdal. Ekki mátti vera neitt minna en að eyðileggja bæklinga í eigu Landsvirkjunar til að komast í fréttirnar. Sex aðilar sem tjölduðu þá við Kárahnjúka, dauðþreytt sennilega á grínaktugri frásögn af vist þeirra þarna, klipptu bæklingana semsagt í sundur, söfnuðu í poka, til að koma í Endurvinnsluna, nema hvað að sjálfsögðu. Það er auðvitað ekki hægt að vera þekktur fyrir að vera umhverfisverndarsinni og eyðileggja eigur annarra nema að reyna að gera það með umhverfisverndarhætti, tryggja að allt fari auðvitað í Endurvinnsluna! Þegar því var lokið að eyðileggja bæklingana stilltu svo tjaldfararnir sér upp við eigin upplýsingaborð fyrir utan Végarð og dreifðu eigin bæklingum, sem auðvitað voru með eindreginn boðskap gegn virkjun og álveri fyrir austan.
Var svo að skilja þá á þessu liði að það væri í lagi að eyðileggja bæklinga Landsvirkjunar því að Landsvirkjun væri að þeirra mati að eyðileggja ómetanlegt land. Var þetta í takt við talsmátann í Elísabetu Jökulsdóttur sem sagði í kostulegu Kastljósviðtali í júnímánuði (eftir að nokkrir mótmælendurnir slettu skyri á ráðstefnugesti á alþjóðlegri álráðstefnu á hóteli í Reykjavík) að það væri réttlætanlegt að skemma eigur annarra, allt í nafni þess auðvitað að verið væri að leggja landið í rúst, að þeirra mati. Þessi vinnubrögð þessa hóps voru í senn barnaleg og með ankanalegu yfirbragði, svo vægt sé til orða tekið. Þessi vinnubrögð og tjáningarmáti atvinnumótmælendanna dæmdu sig auðvitað best sjálf en þau voru fyrirboði þess sem koma skal. Þegar að sýnt þótti að mótmælendurnir næðu ekki athygli fjölmiðla og sviðsljósi pressunnar var gripið til þess ráðs að beina mótmælunum að þeim sem vinna við Kárahnjúka. Svo fór að mótmælendurnir beittu afli gegn framkvæmdunum: hlekkjuðu sig við vinnuvélar, máluðu ókvæðisorð á vélar, skilti og á ýmsa hluti á svæðinu og voru einnig með óásættanlega framkomu við starfsfólk á svæðinu.
Atvinnumótmælendur höfðu þá komið til sögunnar. Útlendingar á heimshornaflakki á höttunum eftir mótmælum mótmælanna vegna greinilega. Það var enda mjög ankanalegt að sjá þetta fólk komið hingað til sögunnar í atburðarásina heilum tveim árum eftir að framkvæmdir voru hafnar við Kárahnjúka. Það var eins og fólkið væri ekki með á staðreyndir málsins, ekki með á grunn þess sem þarna hefði verið að gerast. Það hefði verið nær að mótmælendurnir hefðu komið fyrir tveim árum, þegar vinna var að hefjast við Kárahnjúka frekar en núna. En það má segja að mælirinn hafi orðið endanlega fullur meðal Austfirðinga, sem langflestir styðja þá jákvæðu uppbyggingu sem á sér stað fyrir austan og ekki síður meðal þeirra landsmanna sem stutt hafa þessar framkvæmdir fyrir austan. Lögreglan greip til sinna ráða og tjaldbúunum var úthýst þaðan eftir að Prestssetrarsjóður felldi úr gildi leyfi fyrir tjaldbúðunum. Með því fór fólkið - en ekki langt, það hélt í staðinn í Skriðdal með tjaldbúðirnar. Það hefur greinilega ekki farið þeim að fara úr sviðsljósinu og þau hafa þurft að minna á sig enn á ný.
Það fór svo í gær að þrettán einstaklingar (meðal þeirra einn íslendingur), sem dvalist hafa í tjaldbúðunum í Skriðdal, skriðu undir girðingu sem er í kringum vinnusvæði álvers Alcoa í Reyðarfirði og komust óséðir að þremur 40 metra háum byggingakrönum. Þrír klifruðu upp í kranana og á einn þeirra var festur borði með áletruninni: "Alcoa græðir - Íslandi blæðir". Eins og við er að búast greip lögregla til sinna ráða og handtók mótmælendurna. Tók reyndar nokkurn tíma að ná þeim mótmælendum sem voru í krananum en þeir síðustu komu niður um fimmleytið, eftir að lögregla hafði sótt þá upp með valdi. Það er mjög hvimleitt að fylgjast með þessum mótmælum þessara bresku atvinnumótmælenda. Það er mjög mikilvægt að lögreglan taki til sinna ráða. Það er algjörlega ótækt að horfa lengur á stöðu mála með þessum hætti og þau vinnubrögð sem atvinnumótmælendurnir beita fyrir austan. Nú verður lögreglan bara að taka á þessu með þeim eina hætti sem fær er. Það getur engan veginn gengið að atvinnumótmælendur sem flakka um heiminn og pikka sér upp fæting hvar sem þeir stinga niður fæti reyni að eyðileggja þá jákvæðu uppbyggingu sem á sér stað fyrir austan.
Það á ekki að vera líðandi að eignir fyrirtækja eða mannvirki á Austfjörðum verði fyrir skemmdum, ráðist sé að þeim sem þarna vinna og ráðist að lífsafkomu verktaka sem aðeins eru að vinna sína vinnu. Um er að ræða löglegar framkvæmdir fyrirtækjanna sem eru að vinna að þessu verkefni fyrir austan og taka verður á því með hörku ef mótmælendurnir fara yfir strikið. Fyrir rúmum hálfum mánuði fór ég austur og dvaldist yfir helgi í Fjarðabyggð. Þar kynntist ég vel samfélaginu á Reyðarfirði og stöðu mála. Get ég ekki annað en tjáð ánægju mína með stöðu mála í Fjarðabyggð. Þar er nú kraftmikil uppbygging - á öllum sviðum. Þar ríkir nú bjartsýni í stað svartsýni og gleði í stað kvíða. Það er leitt að sjá hvernig erlendir atvinnumótmælendur (öfgasinnaðir umhverfisverndarsinnar með enga þekkingu á stöðu mála á Austfjörðum) hafa með ómerkilegum hætti vegið að Austurlandi og byggðunum þar. Er ég stoltur af því að hafa í gegnum átakamál vegna þessara framkvæmda fyrir austan talað máli fólksins þar og byggðanna og beitt málefnalegum rökum í því máli og varið málið á þeim forsendum.
Það er hinsvegar alveg ljóst í mínum huga að þegar að atvinnumótmælendur eða öfgasinnar í umhverfismálum eru farnir út í skemmdarverk og ofbeldisaðgerðir eru engin rök eftir í málinu af þeirra hálfu. Það hefur sannast svo ekki verður um villst með vinnubrögðum þeirra seinustu vikurnar. Rökþrot þeirra er algjört. Eða hvað segja annars vinnubrögð þessa fólks okkur? Ég bara spyr lesandi góður.
Stefán Friðrik Stefánsson
stebbifr@simnet.is
Miðvikudagur, 3. ágúst 2005
Gömul en góð könnun
Pan Arab Research Center í Dubai gerði mjög athyglisverða skoðannakönnun í Írak í samvinnu við Gallup, CNN og USA-today þann 22. mars til 2. apríls árið 2004. Mér var kunnugt um könnun þessa býsna fljótlega eftir að hún var framkvæmd og ég veit ekki hvers vegna ég hef ekki gert henni skil hér á Íhald.is fyrr. Hún hefur ekki vakið mikla athygli, en ég man að Ólafur Teitur Guðnason vitnaði a.m.k. einu sinni í hana í Sunnudagsþættinu á Skjá Einum í fyrra. Ég varð þó ekki vitni að því sjálfur, heldur var mér sagt frá því.
Úrtakið var 3.444 manns, og var passað uppá að mismunandi hópar, svo sem eins og Sítar, Súnnítar og Kúrdar væru í réttum hlutföllum. Könnunin fór þannig fram að menn frá rannsóknastofnuninni í Dubai bönkuðu uppá hjá þeim sem lent höfðu í úrtakinu og spurðu þá spjörunum úr. Svarhlutfallið var 98%.
Áhugaverðar niðurstöður
1. 61% aðspurðra sögðu það þess virði að losna við Saddam.
Ólafur Teitur benti á það þegar hann rökræddi við talsmann Þjóðarhreyfingarinnar að samkvæmt þessari könnun hafi 61% aðspurðra talið að það hefði verið þess virði að koma Saddam Hussein frá völdum, ,,þrátt fyrir allt það sem þeir hefði þurft að þola vegna innrásarinnar", 30% töldu að það hefði ekki verið þess virði, og 9% voru óákveðnir.
2. Meirihluti (en naumur þó) taldi innrás Breta og Bandaríkjamanna í Írak ekki réttlætanlega.
16% sögðust telja aðgerðirnar réttlætanlegar stundum, og stundum ekki, 19% sögðu frekar hlyntir þeim, og 12 % sögðust mjög hlyntir þeim. Það sem ætti að koma Íslendingum helst á óvart er það að innrásin í Írak virðist hafa notið heldur meiri stuðnings meðal ,,fórnarlamba" innrásarinnar, Íraka, heldur en meðal ,,samsekra" Íslendinga.
3. Bush vinsælastur
Spurt var hvernig mönnum líkaði við þrjá heimsþekkta þjóðarleiðtoga, (og einn fyrrverandi leiðtoga - Saddam Hussein). Ekki voru þeir mjög líklegir til vinsælda þessir fjórir, en 25% Íraka sögðu að þeim líkaði vel við George W. Bush, Bandaríkjaforseta. Ekki var spurt hvern fólk kynni best við, heldur var spurt um hvern og einn sérstaklega.
25% aðspurðra sögðust líka vel við Bush, 17% líkaði vel við Tony Blair, forsætisráðherra Breta, 16% líkaði vel við Jacques Chirac, Frakklandsforseta, og 10% sögðust kunna vel við Saddam Hussein. Merkilegt er hvernig andstaða Jacques Chirac við innrásina í Írak hefur skilað honum litlum vinsældum.
4. 71% aðspurðra sögðust fremur líta á Bandamenn sem hernámslið en frelsara.
5. Að lokum
Spurt var um margt annað. Það kom meðal annars fram að fleiri töldu að tekjur sínar hefðu aukist en minkað, að framtíð Íraks væri nú bjartari, og að þeir teldu sig nú öruggari en þegar að Saddam var við völd. Þetta hefur hugsanlega breyst í ljósi þess ofbeldis sem geysað hefur á þessum slóðum að undanförnu. Sárafáir Írakar standa fyrir þessu ofbeldi, og eru gerendurnir yfirleitt erlendir ,,pílagrímar".
Könnunina sjálfa má nálgast hér.
Sindri Guðjónsson
Mánudagur, 1. ágúst 2005
Mánudagspósturinn 1. ágúst 2005

Mótmæli flutningabílstjóra á föstudaginn (þó vitanlega ekki allra flutningabílstjóra) voru alveg svakalega sniðug. Þeir mótmæltu hækkun á olíugjaldi með því að eyða olíu, en mótmælin gengu út á það eins og kunnugt er að aka löturhægt um miklar umferðagötur í Reykjavík og þá einkum þær leiðir sem íbúar borgarinnar notuðu til að aka út úr bænum á leið á útihátíðir eða eitthvert annað sem þeir kusu að halda um verzlunarmannahelgina. Mótmælin voru því ekki bara þannig úr garði gerð að þau bitnuðu á almennum borgurum sem ekkert höfðu til sakar unnið heldur má gera ráð fyrir að þau hafi hafizt með því að mótmælendurnir fylltu á olíutanka flutningabifreiða sinna.
Ýmsar yfirlýsingar talsmanns mótmælendanna í fjölmiðlum voru síðan oftar en ekki vægast sagt stórundarlegar. Allt frá því að gera að því skóna að fjármálaráðherra hefði skipað fulltrúum mótmælendanna að koma til fundar við sig (síðar kom í ljós að mótmælendur höfðu sjálfir óskað eftir fundi með ráðherra en síðan afþakkað hann) yfir í að segja að það yrði bara að hafa það ef mótmælin leiddu til þess að slys yrðu á fólki eða einhvers þaðan af verra. Sagði talsmaðurinn í sjónvarpsfréttum að slys yrðu í umferðinni og ef fólk vildi forðast þau ætti það að halda sig í rúminu. Svona lagað nær auðvitað engri átt.
Það gildir einfaldlega það sama um þessi mótmæli eins og þau við Kárahnjúkavirkjun og önnur slík að það er í góðu lagi að fólk mótmæli svo lengi sem það er gert á friðsaman og lýðræðislegan hátt og án þess að saklaust fólk verði fyrir barðinu á þeim. Hvort sem um er að ræða fólk á leiðinni í sumarfrí eða fólk sem er að sinna vinnunni sinni. Annað er auðvitað ekkert annað en ofbeldi sem er ekki bara algerlega óásættanlegt heldur líka afskaplega ólíklegt til að vekja samúð almennings með umræddum aðgerðum.
Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is
(Birt í Fréttablaðinu 5. ágúst 2005)
Nýjustu færslur
- Íhald.is fer í frí
- Get a life
- Batnandi mönnum er bezt að lifa
- Bretum ferst að saka okkur um að skaða lífríki Norður-Atlants...
- Jón Baldvin: Úlfur í sauðsgæru
- Ég var hleraður hjá Kaupfélagi Húnvetninga!
- Bölvuð auðmannastéttin
- Örvænting íslenzkra krata tekur á sig ýmsar myndir
- Fullyrt um vilja þjóðarinnar og ófæddra Íslendinga
- Hvað er maðurinn að tala um?
- Vinstrimenn hækka skatta í Noregi - "Surprise! Surprise!"
- Hringlandaháttur allra flokka
Eldri færslur
- Desember 2006
- Nóvember 2006
- Október 2006
- September 2006
- Ágúst 2006
- Júlí 2006
- Júní 2006
- Maí 2006
- Apríl 2006
- Mars 2006
- Febrúar 2006
- Janúar 2006
- Desember 2005
- Nóvember 2005
- Október 2005
- September 2005
- Ágúst 2005
- Júlí 2005
- Júní 2005
- Maí 2005
- Apríl 2005
- Mars 2005
- Febrúar 2005
- Janúar 2005
- Desember 2004
- Nóvember 2004
- Október 2004