Íslenskt fullveldi í 87 ár

Ritstjórn Íhald.is óskar landsmönnum öllum til hamingju með fullveldisdaginn, en í dag eru liðin 87 ár frá því að sambandslagasamningurinn tók gildi á milli Íslands og Danmerkur 1. desember 1918.  Með honum varð Ísland fullvalda ríki í konungssambandi við Danmörku. Þar með fengu Íslendingar loks langþráð yfirráð yfir svo að segja öllum sínum málum, en Danir fóru áfram með utanríkismál Íslands og landhelgisgæslu í umboði íslenskra stjórnvalda. Smiðshöggið var síðan lagt á frelsi íslensku þjóðarinnar þegar Ísland varð sjálfstætt ríki 17. júní 1944 og lýðveldið var stofnað.

Í tilefni dagsins ákváðum við að birta hér fyrir neðan Lýðveldishátíðarljóð Jóhannesar úr Kötlum sem hann fékk 1. verðlaun fyrir í samkeppni í tilefni af lýðveldisstofnuninni 1944. Og þó Jóhannes hafi verið kommúnisti þá er ljóðið gott ;)

Lands míns föður

Land míns föður, landið mitt
laugað bláum straumi
eilíft vakir auglit þitt
ofar tímans glaumi.
þetta auglit elskum vér,
- Ævi vora á jörðu hér
brot af þínu bergi er,
blik af þínum draumi.

Hvort sem krýnist þessi þjóð
þyrnum eða rósum
hennar sögur, hennar ljóð,
hennar líf vér kjósum.
Ein á hörpu ísa og báls
aldaslag síns guðamáls
æ hún leiki ung og frjáls
 undir norður ljósum.

Höf.: Jóhannes úr Kötlum

Skrautlegir fjölmiðlar

Seint í síðustu viku opnaði á ný landamærastöðin á mótum Gasasvæðisins og Egyptalands. Stöðin hefur verið lokuð þá tæpu þrjá mánuði sem liðnir eru frá því Ísraelsher hvarf á braut frá Gasasvæðinu. Þetta er talinn mikill áfangi fyrir Palestínumenn þar sem palestínska heimastjórnin tekur nú við stjórn landamærastöðvarinnar. Þetta er að sjálfsögðu hið besta mál. Reyndar er bara hægt að fara frá Gasa svæðinu inn í Egyptaland en ekki til baka. Ef fólk vill fara aftur til Gasa svæðisins þarf það að keyra nokkuð sunnar þar sem Ísraelsmenn fara með stjórn landamæraeftirlits. Fyrir því er ástæða sem komið verður að hér síðar.

Það er sem hins vegar ekki jafn gott mál eru fréttir NFS og Vísi.is af málinu. Þórir Guðmundsson fréttamaður á NFS flutti frétt á föstudagskvöldið um málið. Þar talaði hann um ,,niðurlægjandi” biðraðir og valdníðslu Ísraelsmanna á landamærastöðinni áður fyrr. Bíddu nú við, hver segir að biðröðin hafi verið niðurlægjandi? Er það álit Þóris sjálfs? Er það komið frá fjölmiðlum út í heimi? Er það kannski álit Sveins Rúnars Haukssonar, læknis eins og hann var kynntur í frétt Þóris af málinu. Sveinn Rúnar Hauksson er líka kynntur sem læknir í frétt af Vísi.is. Sveinn Rúnar var ekki beðinn um frekara álit í þeirri frétt enda sem betur fer því að hann er ekki bara ,,læknir” heldur formaður samtakanna Ísland-Palestínu sem hafa oftar en ekki gefið hlutdrægt álit á málefnum þessara tveggja landa.

Af hverju var ekki hægt að kynna Svein Rúnar sem formann Ísland-Palestínu þannig að áhorfendur fréttanna hefðu getað fengið fréttina með þeim fyrirvara að upplýsingarnar kæmu frá hlutdrægum aðila. Það er allt í lagi. Menn mega alveg vera hlutdrægir en til hvers að standa í þessum feluleik. Og til hvers var Sveinn Rúnar kynntur í fréttinni. Það var ekkert haft eftir honum. Hann var ekki ynntur álits á neinu. Ekki var fjallað sérstaklega um Svein Rúnar heldur aðeins þessi eina setning, ,, Sveinn Rúnar Hauksson læknir var á ferð um Rafah í síðustu viku.” Gott hjá honum.

Alveg gleymdist að minna á að Palestínumenn eru ekki í stakk búnir til að taka alveg yfir landamærastöðina. Þess vegna er Evrópusambandið að hjálpa til á svæðinu til að byrja með á meðan Palestínumenn komast upp á lag með þetta sjálfir. Hvergi var minnst á það að það voru Egyptar sem vildu líka takmarka aðgang Palestínumanna inn í Egyptaland s.l. 30 ár þó svo að fréttir af Vísi.is og NFS hafi snúist meira og minna um það hvað Ísraelsmenn eru búnir að vera vondir við Palestínumenn í 30 ár.

Þórir Guðmundsson var að sama skapi með fyrrnefndan lækni og konu hans, Björk Vilhelmsdóttur borgarfulltrúa, í viðtali á NFS í hádeginu í föstudag. Já, hver er betri til að gefa upp rétta mynd af ástandi Ísrael – Palesínu en forsvarsmenn samtaka hliðholl Palestínu og hatri á Ísrael.
Af hverju var enginn til að segja hina hliðana á málinu?

Björk Vilhelmsdóttir fór að sama skapi mikinn í viðtalinu. Hún minntist brosandi á að nýlega hefðum við minnst á hina frægu Rósu Parks sem á sínum tíma neitaði að standa upp fyrir hvítum manni í strætó. Flestir þekkja þá sögu. Björk vildi meina að sama aðskilnaðarstefna væri í gangi í Ísrael þar sem Palestínumönnum væri jafnvel bannað að fara í strætó. Í fyrsta lagi er Palesínumönnum ekki bannað yfir höfuð að fara í strætó í Ísrael og í öðru lagi stunduðu blökkumenn í BNA það ekki að sprengja sjálfa sig upp í strætisvögnum með naglasprengjum eins og palestínskir hryðjuverkamenn hafa hvað eftir annað gert.

Þórir, Sveinn Rúnar og Björk mega alvega vera hlutdræg í málinu. Það er ekkert sem bannar það. Hins vegar held ég að ég verði að gera þá kröfu til Þóris að hann gæti sanngirni og sinni verkum sínum af trúverðugleika. Ólafur Teitur Guðnason kemst ágætlega að orði í formála bókar sinnar, Fjölmiðlar 2004. Þar segir hann,

,,Að mínu viti er hlutleysi innantómt markmið í fréttamennsku og reyndar beinlínis rangt markmið. Í fyrsta lagi tekst engum að víkja skoðunum sínum alveg til hliðar og því ákaflega villandi að gefa í skyn að það sé gert. Í öðru lagi er augljóst að það felst í starfi fréttamanna að þeir beiti dómgreind sinni og dragi ályktanir. Hvernig meta þeir öðruvísi hvað er fréttnæmt og hvað ekki? ... Það, að halda því fram að fréttamenn séu hlutlausir, er eingöngu til þess fallið að eyða nauðsynlegri umræðu um hvort mat þeirra hafi verið eðlilegt og ákvarðanir þeirra réttar. Fréttamenn eiga ekki að keppa að því að vera hlutausir. Þeir eiga að keppa að því að vera sanngjarnir.“ [1]

Eg er ekki að gera þá kröfu að Þórir verði hlutlaus. En sem áhorfandi NFS þá hlýtur maður að gera þá kröfu að fréttamenn hennar séu sanngjarnir.

Og fleira þessu tengt. Það er með ólíkindum að sjá hvernig fólk eins og Sveinn Rúnar og Björk nota hvert tækifæri sem þau fá til að fjalla um hatur sitt á Ísrael og Ísraelsmönnum. Ekki dettur þeim í hug að fjalla um það hvernig börn eru þjálfuð í vopnaburði í Palestínu. Ekki fjalla þau um það þegar unglingar eru handteknir við þá iðju hvað eftir annað að reyna að smygla rörsprengjum í gegnum landamærin.

Og út í annað en þó tengt fjölmiðlum. Hér fyrr í sumar var mikið fjallað um Cindy Sheehan sem fyrr á þessu ári missti son sinn sem var hermaður í Írak. Ekki er það tilgangur minn að gera lítið úr láti unga mansins eða sorg konunnar. En sonur hennar skráði sig af sjálfsdáðum í herinn fyrir nokkrum árum og var síðar sendur til Íraks þar sem hann lét lífið.

Móðir hans náði heldur betur athygli fjölmiðla í sumar þegar hún tjaldaði fyrir utan heimili Bush Bandaríkjaforseta í þeirri von (að hennar sögn) að ná af honum tali til að mótmæla innrásinni í Írak. Að sjálfsögðu fjölluðu allir fjölmiðlar (þ.á.m. íslenskir) um malið. Konan var álitin hetja sem þorði að standa upp gegn hinum brjálaða forseta. Mitt álit er hins vegar það að ,.sorg” hennar hafi farið langt út fyrir öll mörk og hafi snúist upp í fjölmiðlasirkus sem hvorki hún né aðrir gátu stjórnað. Sheehan kom fram í hinum ýmsu ljósvakamiðlum auk fjölda tímaritaviðtala. Henni var meira að segja boðinn samningur um að skrifa bók sem nú er komin út. Athyglin er hins vegar ekki meiri en sú að bókin hefur aðeins selst í fáum eintökum og fáir koma til að fá áritaðar bækur. Það er ljós að konan þráði aðeins fjölmiðlaathygli á kostnað sonar síns. Maðurinn hennar er farinn frá henni, vinir hennar hafa yfirgefið hana og nánast enginn kaupir bókina. Það er svona þegar fólk ætlar að græða á kostnað annara. Og fjölmiðlar spila auðvitað með.

Nema núna. Ég geri ekki ráð fyrir að nokkurt blað eða fjölmiðill á Íslandi komi til með að birta þær myndir sem koma hér að neðan en þær eru frá því að Sheehan áritaði bók sína fyrir framan búgarð Bush forseta í síðustu viku. Innan við 100 manns mættu þrátt fyrir að atburðurinn hafi verið margaulýstur.

Gísli Freyr Valdórsson

[1] Ólafur Teitur Guðnason, Fjölmiðlar 2004. Bókafélagið Ugla, Reykajvík 2005. bls. 11

Mánudagspósturinn 28. nóvember 2005

Umbætur eru eitthvað sem allajafna eiga sér ekki stað í stjórnkerfi Evrópusambandsins. Slíkt heyrir til algerra undantekninga ef þær þá eiga sér nokkurn tímann stað. Þannig sagði Jules Muis, fyrrv. yfirmaður innri endurskoðunar í framkvæmdastjórn sambandsins, í viðtali við brezka ríkisútvarpið BBC í lok árs 2003 að þörf væri á breyttum starfsanda innan framkvæmdastjórnarinnar. Sagði hann ennfremur að starfsfólk hennar væri fyrst og fremst valið eftir hæfileikum þess til að viðhalda óbreyttu ástandi. „Umbætur innan framkvæmdastjórnarinnar,“ sagði Muis „verða fremur fyrir slysni en að yfirlögðu ráði.“

Muis ræddi við BBC í kjölfar rannsóknar á umfangsmikilli fjármálaóreiðu hjá hagstofu framkvæmdastjórnarinnar, Eurostat, sem þá var í gangi og skilaði engum árangri þegar upp var staðið. Í viðtalinu sagði Muis einmitt m.a. að störf embættismanna Evrópusambandsins í Brussel væru metin eftir því hversu leiknir þeir væru í að gára ekki vatnið og styggja engan. Innan framkvæmdastjórnarinnar ríkti „kurteisissamsæri“ og erfitt væri að segja sannleikann. Það væru því yfirleitt uppljóstrarar sem helst kæmu á breytingum. Gallinn er hins vegar sá að slíkir aðilar eru þeir einu sem eru sóttir til saka af Evrópusambandinu. Þeir sem ljóstrað er upp um eru hins vegar látnir óáreittir í samræmi við regluna um að gára ekki yfirborðið.

Staðan í Evrópusambandinu er raunar orðin svo alvarleg að þessu leyti að margir eru komnir á þá skoðun að foyrstumönnum sambandsins sé einfaldlega um megn að koma á nauðsynlegum umbótum í stjórnkerfi þess og ekki sízt efnahagsmálum þess. Kannski er eitt bezta dæmið um þetta sú staðreynd að endurskoðendur framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins hafa nú neitað að undirrita bókhald þess í 11 ár í röð vegna þess að langstærstur hluti útgjaldaliða sambandsins – um 90% – eru óútskýrðir. Ekki er vitað í hvað þessir fjármunir hafa farið nema að örlitlu leyti. Er um að ræða gríðarlega háar fjárhæðir, en sama og ekkert er gert til að laga þetta ástand. Vandamálinu er bara velt áfram ár eftir ár.

Annað gott dæmi er Lissabon-áætlunin svokallaða. Aðildarríki Evrópusambandsins samþykktu hana árið 2000 og átti sambandið samkvæmt henni að verða upplýstasta, öflugasta og samkeppnishæfasta markaðssvæði heimsins árið 2010. Flestir eru þó sammála um að Evrópusambandið sé lengra frá þessu markmiði í dag en það var árið 2000 og að útilokað sé að sambandið nái markmiði áætlunarinnar á tilsettum tíma eða bara yfir höfuð. Ófáir forystumenn Evrópusambandsins hafa sjálfir gengizt við þessu. Það er auðvitað ekki skrítið að staðan sé svona þegar samkomulag er í gildi um að viðhalda óbreyttu ástandi.

Tengt þessu eru reglulegar yfirlýsingar forystumanna Evrópusambandsins um að nú þurfi að taka til í reglugerðafrumskógi sambandsins og grisja þar aðeins. Þrátt fyrir þessa staðreynd halda íslenzkir Evrópusambandssinnar því statt og stöðugt fram að Evrópusambandið sé alls ekki reglugerðabákn. Kannski hafa þeir ekki enn fengið nýjustu línuna frá Brussel? Síðast lýsti einmitt forseti framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, José Manuel Barroso, nú fyrir skemmstu því yfir að taka þyrfti til hendinni í þessum efnum. Aldrei er þó lagt til mikil átök í því sambandi og þegar upp er staðið gerist ekki neitt. Það eina sem gerist er að reglugerðafargan sambandsins heldur áfram að aukast stórlega ár eftir ár.

Í síðasta mánuði gagnrýndi Margot Wallström, varaforseti framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, sambandið fyrir að hafa einungis verið pólitískt verkefni fyrir fáa útvalda. Sagði hún Evrópusambandið ekki hafa náð að tengjast fólkinu og kallaði eftir því að „upplýsingastefna sambandsins yrði tekin til gagngerrar endurskoðunar“ eins og það var orðað. Þetta sagði hún vitanlega í kjölfar þess að Frakkar og Hollendingar höfnuðu fyrirhugaðri stjórnarskrá Evrópusambandsins sl. sumar. Sagðist Wallström ætla að beita sér fyrir áætlun sem miðaði að því að tekið yrði meira tillit til sjónarmiða almennings.

Þetta hljómar auðvitað afskaplega vel. Það er ánægjulegt að Wallström, sá mikli Evrópusambandssinni, hafi loksins áttað sig á því að Evrópusambandið sé aðeins hugarfóstur fárra útvalinna, eitthvað sem gagnrýnendur sambandsins hafa um langt árabil og jafnvel áratugi bent á en Evrópusambandssinnar þvertekið fyrir. Gallinn er bara sá að aðeins er um að ræða ódýrt almannatengslabragð, enda þarf ekki að segja neinum að Wallström hafi einungis verið að gera sér grein fyrir eðli Evrópusambandsins núna.

Staðreyndin er sú að á næstu mánuðum er hugmyndin að fara af stað með mikla áróðursherferð í aðildarríkjum Evrópusambandsins til að fá almenning í þeim til að styðja fyrirhugaða stjórnarskrá sambandsins sem alls ekki hefur verið afskrifuð í Brussel. Hafa verið eyrnamerktar háar fjárhæðir í það verkefni. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins kallar þetta þó að sjálfsögðu – upplýsingaherferð.

Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is

Bandaríkin 57 – Evrópa 4

Hlutfall Evrópumanna í heims framleiðslu hefur dregist saman á ógnarhraða, eða um næstum því helming frá árinu 1913. Hlutfall Bandaríkjamanna hefur haldist stöðugt. Það er og var 22%. Í Frakklandi, Ítalíu og Belgíu er fjórðungur fólks undir 25 ára aldri sem ekki er í námi atvinnulaust. Há lágmarkslaun, og ráðstafanir til að torvelda fyrirtækjum að segja upp fólki, hefur gert það að verkum að fyrirtæki forðast að ráða nýtt starfsfólk. Það er dýrt og áhættusamt, og getur haft þær afleiðingar að fyrirtækin sitji uppi með dýran starfskraft í vinnu sem engin not eru fyrir, og ekki er hægt að reka. Lausn = enginn er ráðinn.

400.000 háskólamenntaðir sérfræðingar frá Evrópusambandsríkjunum í tækni og vísindagreinum búa í Bandaríkjunum. Af hverju er enga vinnu fyrir þá að fá heima? Samkvæmt nýlegri könnun sem Evrópusambandið gerði meðal þessa fólks ætlar aðeins einn af hverjum sjö að flytja aftur heim.

Erfitt er að stofna ný fyrirtæki í Evrópu sökum reglugerðafargans og skilyrða af hálfu hins opinbera.

Í Bandaríkjunum eru skattar lágir og lítil afskiptasemi ríkisvaldsins af markaði. Hlutunum er öfugt farið í Evrópu.

Meðaltekjur í Bandaríkjunum eru miklu hærri en í ríkustu löndum Vestur-Evrópu.

57 milljón ný störf hafa skapast í Bandaríkjunum síðan árið 1970 – 4 milljónir í Evrópu.

Sindri Guðjónsson

Heimild:
http://www.capmag.com/article.asp?ID=4479

Óeirðirnar í Frakklandi

Óeirðirnar í Frakklandi hafa nú staðið í tæpan mánuð en þær hófust sem kunnugt er 27. október sl. Þó dregið hafi úr áhuga fjölmiðla á málinu þá standa óeirðirnar engu að síður enn yfir og er m.a. kveikt í tugum bifreiða á hverju kvöldi í landinu, eitthvað sem frönsk stjórnvöld kjósa að kalla „venjulegt ástand“. Samtals hefur verið kveikt í yfir 9.000 bifreiðum í Frakklandi á þessum tíma, sömuleiðis miklum fjölda bygginga (þ.m.t. leikskóla og heilsugæzlustöðva) auk þess sem fjöldi slökkviliðs- og lögreglumenn hafa slasast alvarlega í átökum við óeirðarseggina. Meira en 3.000 óeirðarseggir hafa verið handteknir og óeirðirnar hafa náð til um 300 franskra borga og bæja. A.m.k. einn maður hefur látið lífið. Óeirðirnar breiddust ennfremur út til bæði t.a.m. Belgíu og Þýzkalands þó í mun minna mæli væri og stutt er síðan miklar óeirðir voru einnig í Árósum í Danmörku.

Þessi skálmöld leiddi til þess að frönsk stjórnvöld tóku þá ákvörðun að setja neyðarlög í landinu og útgöngubönn eftir að hafa staðið algerlega ráðalaus gagnvart ástandinu, en til slíkrar ráðstöfunar hefur ekki verið gripið í landinu í hálfa öld. Franska þingið hefur nú samþykkt að framlengja neyðarlögin fram í febrúar á næsta ári. Er það gott dæmi um það að ástandið er engan veginn orðið eðlilegt og frönsk stjórnvöld sjái fram á að það muni taka langan tíma að koma ástandinu í það horf ef það þá á annað borð tekst. Um 10.000 franskir lögreglumenn munu vera við störf með það eina verkefni að hafa hemil á óeirðunum.

Vitað er að franskir ráðamenn hafa á undanförnum dögum lagt sig fram við að draga sem mest úr málinu. T.d. er reynt að gera sem minnst úr þeim fjölda bifreiða sem skemmdar eru eða eyðilagðar af óeirðarseggjunum. Ef kveikt er í einni bifreið og eldurinn breiðist yfir í aðra er það aðeins skilgreint sem svo að ein bifreið hafi verið skemmd. Ef kveikt er í bifreið en það er hægt að gera við hana er hún ekki talin með. M.ö.o. eru aðeins taldar þær bifreiðir sem beinlínis er kveikt í og sem eyðileggjast algerlega í kjölfar þess.

Franskir fjölmiðlar, sem og ýmsir erlendir fjölmiðlar, hafa tekið virkan þátt í því að undanförnu að gera sem minnst úr ástandinu. Þannig viðurkenndi t.d. Jean-Claude Dassier, framkvæmdastjóri frönsku fréttastofunnar LCI, á ráðstefnu í Amsterdam fyrr í þessum mánuði að hann hefði ritskoðað fréttaflutning stofunnar um óeirðirnar. Sagðist hann ekki vilja stuðla að því að stjórnmálin í Frakklandi myndu færast til hægri vegna þess að hún hefði „sýnt brennandi bifreiðar“ í fréttatímanum.

Eins og fjallað var um í áhugaverðum pistli Egils Helgasonar á Vísi.is á dögunum eru vægast sagt skiptar skoðanir á því hvað hafi valdið þessum óeirðum. Það vantaði ekki að fyrstu viðbrögð ófárra væru hin klassíska afsökunarárátta þar sem ódæðisverkin eru flestum öðrum að kenna en ódæðismönnunum sjálfum. Egill bendir einmitt á þetta í öðrum pistli á Vísi.is og tekur þar gott dæmi um mennina sem frömdu hryðjuverkin í Bandaríkjunum 11. september 2001. Af umfjöllunum sumra af þeim atburði mátti halda að hryðjuverkamennirnir hefðu nánast verið neyddir til að fremja þann ógeðslega verknað. Það voru nógir til að mæla þeim bót og afsaka gerðir þeirra á alla lund.

Annað dæmi um þetta mætti nefna frá því fyrir ári þegar hollenzki kvikmyndatökumaðurinn Theo van Gogh var myrtur á hryllilegan hátt um hábjartan dag á götu í Amsterdam af ungum múslima fyrir þá “sök” að hafa gert kvikmynd um kúgun kvenna í heimi íslam. Höfundur handritsins fékk í kjölfarið morðhótanir og varð að fara í felur, en höfundurinn, Ayaan Hirsi Ali, er af sómölskum uppruna og þingkona á hollenzka þinginu. Hún er þekkt fyrir að hafa gagnrýnt íslam harðlega, m.a. út frá eigin reynslu. Fleiri hollenzkir þingmenn, sem talað höfðu fyrir því að tekið væri á innflytjendamálum landsins, fengu einnig morðhótanir.

Það var enginn skortur fyrst í stað á fólki sem var tilbúið að afsaka morðið á van Gogh vinstri hægri. Unga manninum hlyti að hafa gengið illa í skóla, fundist hann einangraður í hollenzku samfélagi, átt fáa eða enga vini o.s.frv. Síðar kom í ljós að þetta var allt fjarri sanni. Honum hafði gengið vel í skóla, verið vinamargur og á allan hátt vegnað vel. Engu að síður reyndist hann móttækilegur fyrir öfgasinnuðum sjónarmiðum. Eftir að þetta varð ljóst þögnuðu afsökunarraddirnar í það skiptið.

Nákvæmlega það sama er uppi á teningnum í Frakklandi nú. Afsökunaráráttan er í algleymingi. Ákveðnir háværir aðilar keppast við að afsaka gerðir óeirðarseggjanna á alla kanta og leita að sök hjá flestum öðrum en þeim sjálfum. Óeirðarseggirnir sjálfir eru m.ö.o. algerlega ábyrgðarlausir þegar kemur að þeirra eigin gerðum! Þetta er allt einhverjum öðrum að kenna. Og ríkið á að leysa úr öllum vandamálum þessa fólks. Ríkið á að útvega vinnu, félagslega aðstoð og hvað þetta heitir nú allt saman. Staðreyndin er engu að síður sú að ein helzta ástæðan fyrir ástandinu í Frakklandi er sá gríðarlegi sósíalismi og ríkisvæðing sem þar er til staðar sem drepur niður allt frumkvæði og stuðlar að lélegu efnahagsástandi og þar með miklu og viðvarandi atvinnuleysi.

“Lausn” franskra stjórnvalda á málinu er engu að síður sú að auka enn á sósíalismann, koma á eins konar atvinnubótavinnu, tugum þúsunda starfa, og dæla enn meira fjármagni í alls kyns aðra félagslega aðstoð. Eins og margir hafa bent á hefur þegar verið varið háum fjárhæðum í Frakklandi í félagsaðstoð í gegnum tíðina við nákvæmlega þá einstaklinga sem nú eru að kveikja í bifreiðum og leikskólum. Evrópusambandið hefur sömuleiðis heitið Frökkum háum fjárhæðum til að byggja upp hverfin sem óeirðarseggirnir hafa lagt í rústir. Eina lausnin á efnahagslegri hlið þessara mála er að draga úr sósíalismanum, en ekki auka á hann, og þá almennilega. Koma á auknu frelsi í efnahagsmálum og auka þannig svigrúm fyrirtækja og þar með atvinnuþáttöku fólks og vöxt efnahagslífsins.

Það er t.a.m. gríðarlega erfitt að segja fólki upp í Frakklandi sem hefur leitt til þess að frönsk fyrirtæki hafa haldið að sér höndum með að ráða nýtt starfsfólk og reyna hreinlega að forðast það. Svona hefur þetta verið í áratugi og er raunar sama ástand víðast hvar innan Evrópusambandsins, ekki sízt í Þýzkalandi sem er einmitt ein ástæðan fyrir viðvarandi lélegu efnahagsástandi þar í landi. Miðstýringin og reglugerðafargan Evrópusambandsins og Frakklands sjálfs gerir það síðan að verkum að það er hrein martröð að koma á fót nýjum fyrirtækjum í landinu, en ný og ört vaxandi fyrirtæki væru annara þau fyrirtæki sem líklegust væru til að ráða til sín það fólk sem nú gengur um götur og brennir bifreiðar og byggingar. Ekki bætir síðan neitt að atvinnuleysisbætur eru mjög háar í Frakklandi sem þýðir að ófáir freistast frekar til að hanga á þeim en vinna láglaunastörf.

En staða efnahagsmála í Frakklandi og sósíalisminn þar í landi er þó langt því frá eina ástæðan fyrir óeirðunum. Þar kemur margt fleira til þó tengt sé. Frönsk stjórnvöld, sem og stjórnvöld víðast hvar á Vesturlöndum, hafa fylgt gríðarlega ábyrgðarlausri stefnu í innflytjendamálum á undanförnum áratugum, svonefndri fjölmenningarstefnu eða “multiculturalism”. Þessi stefna gengur í stuttu máli út á það að aðfluttir einstaklingar eru hvattir til þess að halda algerlega í menningu sína, tungu o.s.frv. í stað þess að lögð sé áherzla á að þeir aðlagist þeirri menningu og því samfélagi sem þeir flytja til. Fjölmenningarstefnan er þannig í raun andstaða þess sem kallað hefur verið aðlögun. Ekki hefur síðan bætt úr skák að tekið hefur verið við allt of miklum fjölda fólks til flestra vestrænna landa í gegnum tíðina.

Afleiðing þessarar stefnu er sú að það verða til mörg ólík þjóðfélög innan þess lands sem um er að ræða sem oftar en ekki eiga litla eða enga samleið og lítið eða ekkert sameiginlegt. Þetta hefur verið kallað Balkanskagavæðing, á ensku “Balkanization”, en eins og kunnugt er hefur Balkanskaginn ekki beint verið talinn friðsamasti hluti Evrópu í gegnum tíðina. Fjölmenningarstefnan leiðir af þessum sökum ekki sízt til þess að aðfluttir einstaklingar einangrast oftar en ekki í þeim löndum sem þeir flytja til og verða ekki fullgildir þátttakendur innan þeirra. Það sem nú er að gerast í Frakklandi er gott dæmi um þessa þróun og skilgetið afkvæmi fjölmenningarstefnunnar. Það er auðvitað furðulegt að á sama tíma og allir gera sér grein fyrir því að ástandið á Balkanskaganum sé gríðarlegt vandamál séu ráðamenn á Vesturlöndum á fullu að sá fyrir sama ástandi í eigin heimalöndum.

Ráðamenn víða á Vesturlöndum hafa þó sem betur fer í síauknum mæli verið að átta sig á því undir það síðasta hvert fjölmenningarstefnan hefur verið að leiða lönd þeirra og má þar nefna t.a.m. Danmörku, Holland og Bretland. Í upphafi árs 2004 gaf hollenzka þingið út 2.500 blaðsíðna skýrslu um innflytjendamál landsins og stóðu allir flokkar þingsins að henni. Í skýrslunni voru síðustu þrjátíu árin gerð upp í þessu sambandi og komizt að þeirri niðurstöðu að fjölmenningarstefnan hefði leitt Holland inn í ógöngur og að innflytjendastefna hollenzkra stjórnvalda hingað til væri ein stór mistök.

Eitt af því sem þykir hafa einkennt umræðu fjölmiðla um ástandið í Frakklandi er að svo virðist sem ekki hafi mátt nefna orðið "múslimar" í tengslum við hana. Ófáir hafa keppst við að fullyrða að trúarbrögð eða uppruni komi málinu ekkert við. Ég skal ekki segja um það sjálfur, en mér skilst að nær allir þeir sem staðið hafa fyrir óeirðunum séu múslimar. Um þessa hlið málsins hafa ýmsir fjallað og þá ekki sízt í ýmsum brezkum dagblöðum. M.a. var það gert með ítarlegum hætti í nýjasta tölublaði hins virta brezka tímarits The Spectator. Einar fjórar greinar í blaðinu fjölluðu um ástandið í Frakklandi og íslam.

Í greinunum kemur m.a. fram að vaxandi áhyggjur séu í Evrópu af þeim mikla fjölda múslima sem hafi sezt að í álfunni. Í kringum 20 milljónir manna mun vera um að ræða sem fjölgar stöðugt. Múslimar séu hreinlega að verða að ríkjum innan ríkja Evrópu að sögn greinahöfunda The Spectator. Aðlögun sé lítil sem engin, viljinn til þess að sama skapi lítill og líkurnar aukist stöðugt á að til verði einhvers konar sjálfstjórnarsvæði, þar sem íslömsk lög gilda en ekki lög viðkomandi ríkis. Egill Helgason fjallaði einmitt talsvert um umfjallanir The Spectator í pistli sínum um málið á Vísi.is. Það er þó ekkert nýtt að greinahöfundar blaðsins fjalli um þessi mál frá þessari hlið.

Að mati greinahöfunda The Spectator og fleiri stjórnmálaskýrenda snúnast óeirðirnar í Frakklandi, sem og víðar í Evrópu, fyrst og fremst um yfirráð yfir landssvæði. Í París hófust óeirðirnar einmitt vegna þess að frönsk yfirvöld hugðust koma á lögum og reglu í þeim úthverfum borgarinnar sem eru að mestu leyti byggð innflytjendum, en um áratugur er síðan þau gáfust hreinlega upp á því og lögðu lögregluna í þessum hverfum hreinlega niður. Síðan hefur glæpum í hverfunum stórfjölgað þannig að hver sem er hættir sér ekki inn í þau. Í frétt á Mbl.is er einmitt vitnað í unga innflytjendur í Árósum í Danmörku sem stóðu fyrir óeirðum þar fyrir skemmstu: „Lögreglan á að halda sig í burtu því þetta er okkar yfirráðasvæði. Við ráðum hér.“

Þessi þróun er hvorki eitthvað nýtt né eitthvað sem bundið er við Frakkland. Svona er þetta víðast hvar í Vestur-Evrópu. Stutt er síðan greint var frá því í fréttum að þúsund múslimar, sem tilheyra hreyfingu sem kallar sig Hizb-ut-Tahrir, komu saman í Kaupmannahöfn til ársþings. Þar fordæmdu þeir „gjörspillta, vestræna menningu“ og hvöttu stuðningsmenn sína í Danmörku til að taka ekki þátt í lýðræðislegum sveitastjórnarkosningum sem fram fóru þar í landi á dögunum. Og þetta er ekki fyrsta skiptið sem slíkt hefur átt sér stað í Vestur Evrópu. Slíkar samkomur hafa annað slagið átt sér stað bæði í Danmörku, Noregi, Bretlandi og víðar. M.a. munu ýmsir múslimskir trúarleiðtogar í Bretlandi hafa fagnað 11. september ár hvert yfir árásunum á Bandaríkin síðan þær áttu sér stað 2001. Þetta er auðvitað ískyggileg þróun þó rétt sé að taka fram að þetta á auðvitað alls ekki við um alla múslima eins og þeir leggja sig.

Ef staðið hefði verið með réttum hætti að þessum málum strax í upphafi, og lögð áherzla á aðlögun og það með almennilegum hætti, stæðu menn án efa frammi fyrir mun færri vandamálum í þessum efnum í dag en raunin er. Afleiðingin þess að það var ekki gert er að gríðarlegur uppsafnaður vandi er fyrir hendi sem ekki verður auðvelt að leysa úr ef það er þá hægt. Við Íslendingar stöndum þó mun betur að vígi í þessum efnum en flestar eða allar nágrannaþjóðir okkar. Hér hefur þessi þróun ekki verið eins lengi í gangi og því mögulegt að taka þessi mál föstum og ábyrgum, en um leið sanngjörnum, tökum þannig að a.m.k. megi lágmarka þau vandamál sem eiga það til að fylgja miklum aðflutningi fólks til nýrra landa.

Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is

Mánudagspósturinn 21. nóvember 2005

Jón Kristjánsson, heilbrigðisráðherra, segir að Alfreð Þorsteinsson hafi verið ráðinn sem framkvæmdastjóri um byggingu nýs sjúkrahúss vegna „reynslu í að stýra byggingaframkvæmdum.“ Hrókeringar innan Framsóknarflokksins komi þar málum ekkert við, en Alfreð hefur sem kunnugt er verið oddviti framsóknarmanna í Reykjavík á undanförnum árum og átt stóran þátt í setja borgina nánast á hausinn í gegnum R-listasamstarfið og margfalda skuldir hennar. Hann hefur sömuleiðis tekið virkan þátt í því að hækka álögur á borgarbúa upp úr öllu valdi og á allan "heiðurinn" af því að hækka útgjöld reykvískra heimila vegna orkukaupa trekk í trekk sem stjórnarformaður Orkuveitunnar.

Og nú á Alfreð að sjá um að byggja nýtt sjúkrahús vegna þess að framsóknarmenn vilja eðlilega losna við hann sem oddvita sinn í Reykjavík. Alfreð beitti sér einmitt fyrir byggingu nýrra höfuðstöðva Orkuveitunnar sem fóru langt fram úr öllum kostnaðaráætlunum og rúmlega það. Vel hefur verið gert grein fyrir því ævintýri, eða öllu heldur martröð, bæði á síðum Morgunblaðsins og á því ágæta vefriti Andríki.is. Jón Kristjánsson segir í viðtali við NFS fréttastofuna í dag að ástæðan fyrir skipun Alfreðs sé einnig sú að hann hafi frétt að sá síðarnefndi hafi viljað losna út úr pólitík. Jájá, bíddu hver hélt honum þar? Var honum haldið þar nauðugum?

Reyndar er það nú svo að auðvitað var aðeins um að ræða leið forystu Framsóknarflokksins til að losna við Alfreð úr borginni. Skoðanakannanir í borginni hafa ekki beint verið upplífgandi fyrir framsóknarmenn og það verður sennilega seint sagt að Alfreð hafi mikinn kjörþokka. lýk þessu annars með því að benda á snilldar nálgun þeirra Baggalútsmanna á þessu máli eins og þeim einum er lagið.

Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is

Gróa á Leiti og einn maður sem sagði mér í teiti

Jón Ólafsson, athafnarmaður hefur fengið að stíga svanavals undir eigin tónlist í fjölmiðlum alla þessa viku. Út er komin Jónsbók hin síðari undir öruggri ritstjórn Einars Kárasonar hins ágæta rithöfunds. Nú borgar sig reyndar að fara varlegum orðum um athafnarmanninn svona ef maður vill halda öllum milljónunum sem þegar er búið að leggja til hliðar. Hann hefur haft af því unun síðustu ár að fara eifaldlega í meiðyrðamál við þá sem hafa vogað sér að gagnrýna hann eða hans vinnubrögð. En nóg um það.

Það var búið að skapa talsverða spennu í kringum viðtal Kastljóssins við Jón Ólafsson sem sýnt var sl. þriðjudag í tengslum við útkomu fyrrnefndar bókar. Þarna átti víst að afhjúpa einhver meint samsæri Davíðs Oddssonar og Sjálfstæðisflokksins gegn Jóni í gegnum tíðina. Ekki skemmdi fyrir athyglinni að viðtalið hafði ekki farið í loftið kvöldið áður eins og auglýst hafði verið. Nú hlaut eitthvað rosalegt að hafa gerst, viðtalið jafnvel stoppað og menn teknir á teppið. Já, allt er nú til. En viðtalið fékk út á þetta töluverða auglýsingu – ókeypis.

Það kom því sennilega ófáum á óvart hversu innihaldslaus svör Jóns voru þegar á hólminn var komið. Það vantaði ekki að Jón væri með alls kyns ásakanir í garð ýmissa sjálfstæðismanna, en þegar kom að því að færa einhver rök fyrir þeim eða koma með einhver dæmi sem gætu sýnt fram á að þær væru á rökum reistar var komið að galtómum kofanum.
Jón gat einfaldlega ekki sýnt fram á neitt um að Davíð eða Sjálfstæðisflokkurinn eða nokkur innan hans hafi sett stein í götu hans eins og hann orðaði það. Þórhallur Gunnarsson gekk ítrekað á hann í viðtalinu í Kastljósinu og bað hann að nefna einhver dæmi um þessar ásakanir en Jón neitaði að verða við því og kom sér undan því á alla lund. Undir það síðasta spurði Þórhallur hvort hann gæti nefnt EITT dæmi sem styddi mál hans. Svarið var loðið og innihaldslaust.

Það eina sem Jón hafði fram að færa voru innantómar dylgjur og gróusögur eins og reyndar við var að búast sem er einmitt sérstaklega athyglisvert í ljósi þess að Jón hefur sjálfur haldið því fram að ýmsar sögur um hann sjálfan væru ekki á rökum reistar, eins og t.d. að hann hafi komið undir sig fótunum í upphafi með eiturlyfjasölu. M.a. fóru lokamínútur viðtalsins í Kastljósinu meira eða minna í að hann var að kveinka sér undan þeim sögum, en gat svo ekki fært nein rök sjálfur fyrir ásökunum sínum í garð Davíðs og Sjálfstæðisflokksins.

Eina sem Jón nefndi í þessa veruna var að honum hefði verið tjáð að Skúli Eggert Þórðarson, skattrannsóknarstjóri, hefði sagt fullur í gleðskap að embætti hans hefði verið boðin aukafjárveiting upp á 40 milljónir króna ef hann tæki skattamál Jóns og Jóns Ásgeirs Jóhannessonar til rannsóknar. Auðvitað mun Jón aldrei gefa upp hver sagði honum þetta og sá aðili gæti þess vegna allt eins verið uppspuni einn. Það er a.m.k. allt eins líklegt og að það sé rétt að hann sé til og hafi sagt Jóni þetta. En hvernig sem það er gengur þessi saga ekki upp, þó ekki nema bara fyrir þær sakir að Skúli Eggert er stakur bindindismaður og hefur verið í þrjá áratugi. Og fyrir utan það, þá er einkennilegt að Jón og Einar skuli velja sér hugsanlega fylleríssögu utan út bæ til að hnekkja á hugsanlegum óvinum sínum. Engu skiptir hvort sagan er sönn eða ekki. Bara að hún henti þeim. En það er kannksi það besta sem þeir hafa.

Í Fréttablaðinu 16. nóvember sl. sagði Jón síðan eftirfarandi: ,,Ef einhver tekur eitthvað til sín úr bókinni þá skelfur viðkomandi eflaust. Það er allt satt og rétt sem er í bókinni. Ef einhver sér sig knúinn til þess að svara fyrir sig eða verja sig þá er það vegna þess að viðkomandi hefur slæma samvisku."

Þetta eru auðvitað furðuleg ummæli svo ekki sé meira sagt. Heldur Jón að það sem fram kemur í bókinni geti ekki verið umdeilt eins og annað? Að það geti ekki verið að einhverjir telji ekki rétt fjallað um hlutina í henni? Það eru auðvitað yfirgnæfandi líkur á því og í besta falli fáránlegt að gefa sér að það sé ekki hægt að hafa eitthvað við innihald bókarinnar að athuga án þess að það geti átt fullan rétt á sér. Þessi ummæli Jóns er ekki hægt að túlka öðruvísi en svo að hann óttist að gerðar verði athugasemdir við það sem fram kemur í bókinni.

Þetta á að verða mjög snjall leikur hjá Jóni. Þarna fara hann og Einar Kárason, yfirlýstur andstæðingur Sjálfstæðisflokksins, mikinn gegn flokknum og mönnum innan hans. Síðan segja þeir bara, ,,tja, þeir taka þetta til sín sem eiga. Ef einhver þarf að verja sig eða telur að hann þurfi þess þá hlýtur hann að vera sekur um það sem við segjum að hann sé sekur um.” – Einmitt. Þeir frændur Jón og Einar stilla þarna öllum upp við vegg. Let them deny it!!

Það helsta sem Jón hafði fram að færa voru dylgjur og gróusögur. Einn maður hafði sagt öðrum manni sem hafði síðan sagt Jóni að Davíð væri á móti honum. Annar maður sagði öðrum manni sem sagði síðan Jóni að einn maður hafði sagt öðrum manni að kannski ætti að gera eitthvað gegn Jóni. Það var jú annar maður sem sagði það líka eftir að hinn hafði sagt það áður. Þá bara hlýtur þetta að vera satt. Sértaklega ef hinn sagði þetta líka. Ef að lygin er sögð nógu oft þá hlýtur hún að vera sönn – eða hvað?

Gísli Freyr Valdórsson

Allt í kalda koli á evrusvæðinu

Formaður Evrópusamtakanna hótaði okkur Íslendingum miklum efnahagserfiðleikum og verri lífskjörum á síðum Morgunblaðsins fyrir skemmstu ef við köstuðum ekki íslenzku krónunni og tækjum upp evruna. Jafnframt fullyrti hann að allt yrði svo miklu betra hér á landi ef við afsöluðum okkur fullveldi okkar og yfirráðum yfir eigin málum og gengjum í Evrópusambandið.

Þeir sem til þekkja vita hins vegar að þessi sami hræðsluáróður hefur heyrzt frá íslenzkum Evrópusambandssinnum í fjölda ára – auðvitað án þess að hafa nokkurn tímann gengið eftir. Þvert á móti hefur Ísland ítrekað verið að koma miklu sterkar út úr alþjóðlegum úttektum á árangri ríkja á undanförnum árum en svo að segja öll aðildarríki Evrópusambandsins og í sumum tilfellum öll þeirra. Og það sem meira er þá er ekkert sem bendir til annars en að svo verði áfram. Á móti er útlitið vægast sagt dökkt fyrir Evrópusambandið og þó einkum og sér í lagi evrusvæðið.

“European meltdown?”
Staðreyndin er nefnilega sú að evrusvæðið hefur verið að reynast afskaplega illa síðan evran var tekin í notkun sem almennur gjaldmiðill í byrjun árs 2002. Annar stærsti banki heimsins, HSBC í London, gaf út skýrslu nú í sumar sem bar nafnið “European meltdown?” þar sem m.a. kom fram að reynslan af evrusvæðinu væri svo slæm að það gæti verið sumum af aðildarríkjum þess í hag að yfirgefa það og taka upp sína fyrri sjálfstæðu gjaldmiðla á ný. Nefndi bankinn sérstaklega Þýzkaland, Ítalíu og Holland til sögunnar sem hafi beinlínis beðið mikinn skaða af upptöku evrunnar.

Það sem einkum veldur þessu að sögn HSBC bankans er miðstýring Seðlabanka Evrópusambandsins á stýrivöxtum innan evrusvæðisins sem hafi gert aðildarríkjunum gríðarlega erfitt fyrir að hafa eðlilega stjórn á efnahagslífi sínu. Bankinn segir ennfremur að hættan á því að evrusvæðið liðist hreinlega í sundur sé komin á það stig að það sé nauðsynlegt fyrir aðildarríki þess að velta því alvarlega fyrir sér að segja skilið við það. Og fleiri hafa talað á sömu nótum s.s. bandaríski fjárfestingabankinn Morgan Stanley og nóbelsverðlaunahafinn í hagfræði Milton Friedman.

Hörð gagnrýni frá OECD
Að mati OECD er útlit fyrir að hagvöxtur í aðildarríkjum evrusvæðisins – sem er sáralítill fyrir – muni dragast saman um helming á næstu tveimur áratugum ef ekki verði gerðar róttækar breytingar á efnahagsmálum svæðisins. Fram kom í umfjöllunum fjölmiðla af málinu að stofnunin væri sífellt að verða gagnrýnni á frammistöðu evrulandanna í efnahagsmálum.

Evrópusambandið samþykkti sérstaka áætlun árið 2000 sem m.a. var ætlað að stuðla að þessum umbótum og átti sambandið samkvæmt henni að verða upplýstasta, öflugasta og samkeppnishæfasta efnahagssvæði í heiminum árið 2010. Flestir eru hins vegar sammála um að Evrópusambandið sé lengra frá þessu markmiði í dag en það var þegar áætlunin var samþykkt og að útilokað sé að það náist á tilsettum tíma.

Nú síðast var greint frá því í Financial Times að hvorki sé útlit fyrir mikinn hagvöxt á evrusvæðinu í nánustu framtíð né vaxtastig sem geti laðað að fjárfesta auk þess sem miklar efasemdir séu uppi um að Evrópusambandið geti komið á nauðsynlegum efnahagsumbótum til að koma evrusvæðinu á réttan kjöl.

Fjöldaatvinnuleysi
Og svona mætti lengi halda áfram um slæmt ástand evrusvæðisins en ég læt nægja að fjalla að lokum um nokkur meginatriði. Meðalatvinnuleysi innan evrusvæðisins er í kringum 10% og hefur verið lengi. Á sama tíma standa þau aðildarríki Evrópusambandsins í Vestur-Evrópu sem ekki hafa tekið upp evruna, Svíþjóð, Bretland og Danmörk, miklu betur að vígi í efnahagsmálum en evrulöndin.

Hagsveiflur aðildarríkja evrusvæðisins hafa ekki samlagast eins og til stóð sem hefur þýtt að miðstýrðir stýrivextir þess henta í raun engu þeirra. Og þó hagsveiflur aðildarríkja evrusvæðisins séu ólíkar er munurinn á hagsveiflum hér á landi og þar miklu meiri. Verðlag innan svæðisins hefur heldur ekki samlagast þrátt fyrir að kennismiðir Evrópusambandsins hafi lofað öðru heldur hefur munurinn þar á þvert á móti aukizt.

Meira en 90%
Samkvæmt skoðanakönnun sem gerð var af Gallup á meðal neytenda í aðildarríkjum evrusvæðisins og birt í marz sl. í brezka blaðinu Telegraph sögðust meira en 90% aðspurðra vera þeirrar skoðunar að upptaka evrunnar hefði hækkað verðlag þvert á gefin loforð. Að auki má nefna að samkvæmt könnun sem gerð var fyrir þýzka blaðið Stern í ágúst sl. vilja 56% Þjóðverja að Þýzkaland segi skilið við evrusvæðið og taki upp þýzka markið á ný.

Í ljósi þessa alls er því varla að furða að mikill meirihluti Íslendinga sé á móti því að skipta íslenzku krónunni út fyrir evruna og hafi verið nú um árabil samkvæmt skoðanakönnunum. Þegar staðreyndir málsins eru skoðaðar er varla skrítið að fólk spyrji sig: Hver vill eiginlega verða hluti af þessu?

Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is

(Birtist áður í Morgunblaðinu 15. nóvember 2005)

Mánudagspósturinn 14. nóvember 2005

Nú segjast R-listaflokkarnir – Framsóknarflokkurinn, Samfylkingin og Vinstri-grænir – ætla að lækka gjöld á Reykvíkinga og sömuleiðis skuldir Reykjavíkur. Skyldu vera borgarstjórnarkosningar í nánd?? Meðal þess sem á að lækka er hið svokallaða holræsagjald sem er skattur sem R-listinn fann sjálfur upp og lagði á borgarbúa árið 1995 – aðeins ári eftir að hann komst til valda í borginni – og hefur verið innheimtur síðan. Og nú ætla sömu aðilar s.s. að reyna að slá sig til riddara fyrir næstu kosningar með því að lofa að lækka þennan skatt eilítið. Hversu vitlausir halda R-listaflokkarnir eiginlega að borgarbúar séu??

Og R-listaflokkarnir segjast ætla að lækka skuldir Reykjavíkurborgar, reyndar bara um smámuni miðað við þá gríðarlega háu upphæð sem borgin skuldar og þakka má R-listaflokkunum fyrir. Hreinar skuldir borgarinnar, fyrir utan lífeyrisskuldbindingar, eru nú um 64 milljarðar króna. Þessar skuldir segjast R-listaflokkarnir ætla að greiða niður um einn milljarð. Þegar R-listinn tók við völdum í Reykjavík af Sjálfstæðismönnum árið 1994 voru þessar skuldir aðeins um 5 milljarðar. Einhvern veginn hefur R-listaflokkunum s.s. tekizt að nær þrettánfalda skuldir Reykjavíkurborgar á 11 árum og á sama tíma aukið stórlega flestöll gjöld og skatta á okkur borgarbúa og þar af keyrt útsvarið í borginni upp í löglegt hámark, eitthvað sem aldrei hefur gerzt áður í sögu borgarinnar, og að auki fundið upp ýmis ný gjöld til viðbótar.

Og allt þetta hefur átt sér stað á mesta uppgangstímabili Íslandssögunnar þegar fasteignaverð í Reykjavík hefur m.a. rokið upp sem aftur hefur þýtt stórkostlega aukningu á tekjum borgarinnar af fasteignagjöldum. Hvernig er hægt að klúðra fjármálum borgarinnar svona gersamlega??? Og svo mæta forsvarsmenn R-listaflokkanna hver um annan þveran reglulega í fjölmiðla og voga sér að halda því fram upp í opið geðið á okkur borgarbúum að staðið sé með ábyrgum hætti að rekstri borgarinnar. Bíddu hvar? En auðvitað verður að skoða þetta í því ljósi að það eru vinstrimenn sem eru að segja þetta. Þetta er einfaldlega það sem vinstrimenn kalla ábyrgan rekstur.

Hins vegar er þetta ekki í fyrsta sinn sem R-listaflokkarnir lofa skatta- og skuldalækkunum fyrir kosningar. Þeir hafa gert það fyrir hverjar einustu þeirra en aldrei staðið við stóru orðin. Þvert á móti hafa skuldirnar haldið áfram að aukast og skattarnir og gjöldin áfram að hækka. Frægt er t.d. þegar Ingibjörg Sólrún sagði í viðtali í Morgunblaðinu 19. maí 2002 að hún gæti lofað því að álögur á borgarbúa yrðu ekki hækkaðar á því kjörtímabili sem nú fer að ljúka. Ekki var staðið við það frekar en fyrri daginn.

Bendi að öðru leyti á frábæra úttekt á stjórn R-listaflokkanna í Reykjavík í tímaritinu Þjóðmál eftir Magnús Þór Gylfason. Tímaritið kemur fjórum sinnum út á ári og má gerast áskrifandi að því fyrir 3.500 kr. árgjald í bóksölu Andríkis.

Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is

Til hvers erum við að eyða peningum skattborgaranna í þessa vitleysu?

Magnús Þór Hafsteinsson þingmaður Frjálslynda flokksins spyr þessara stóru spurningar á vef sínum þegar fjallað er um stofnun sædýrasafns á Íslandi. Hann er reyndar ekki að spyrja til hvers við erum að eyða skattpeningum í slíkt verkefni eins og maður kannski var að vona heldur er hann að gagnrýna stjórnvöld og skilur ekkert í því að við skulum eyða skattpeningum í að halda ,,eintómum fíflum,” svo að notuð séu hans eigin orð, uppi.

En nú er Magnús Þór duglegur við að tjá skoðanir sínar á heimasíðu sinni.
Í fyrradag skrifar hann og skammast út í ríkisstjórnina fyrir að traðka á Alþingi – hvorki meira né minna. Og hvernig er ríkisstjórnin að traðka á þinginu, jú, hún hefur ,,ekkert” gert í þingsályktunartillögu sem liggur fyrir um stofnun sædýrasafns annað en að stofna vinnuhóp fimm manna frá fimm ráðuneytum. Það eitt að maðurinn biðji um sædýrasafn á kostnað skattgreiðenda gerir hann ekki að slæmum þingmanni, meira en helmingur af þingmönnum telur að hið opinbera eigi að gera hitt og þetta fyrir það fjármagn sem til er (og jafnvel það fjármagn sem ekki er til).

Og í gær skrifar Magnús Þór um setu sína í félagsmálanefnd Alþingis. Þar fjallar Magnús ekki aðeins um það hversu marga styrkumsóknir nefndin fær heldur sér hann líka ástæðu til að skammast út í bankastjóra einkabankanna og sömuleiðis fjármálaráðherra, svona eins og það sé þeim öllum að kenna að félagsmálanefnd hafi ekki fengið úthlutað ,,nægu" fjármagni í ár. Þetta er alveg týpisk vinnubrögð þingmannsins. Hann virðist hafa tekið það mjög mikið inn á sig að geta ekki sinnt öllu fyrirspurnum nefndarinnar og tekur út reiði sína  á fyrrnefndum aðilum. Þannig skrifar Magnús, ,,Listinn er langur og þörfin mikil. Við fáum umsóknir í hendur og köllum fulltrúa þessara samtaka á stutta viðtalsfundi til okkar. Síðan eigum við að gera tillögur um hvernig skipta eigi því fé sem er til umráða á milli þessara félagasamtaka. Svona fundur var í félagsmálanefnd á þriðjudag og hann hefur verið að brjótast um í kollinum á mér alla vikuna.”

Samkvæmt því sem Magnús skrifa á heimasíðu sína var beðið 185,4 milljónir frá nefndinn í ár. Hins vegar gerðu fjárlögin ekki ráð fyrir nema 67,1 milljónum í þennan lið. Gott og vel.

Magnús notar þessar umsóknir til að reyna að útskýra fátækt og misrétta (eins og það sé sami hluturinn). Hann segir í grein sinni, ,,Á sama tíma og svona félagasamtök sem öll eru að gera mjög góða hluti, og oft á tíðum að sinna forvarnarstarfi sem sparar ríkissjóði mikið fé, þá fréttum við af bankastjórunum með kaupréttarsamningana sína. Blöðin eru oftar en ekki full af smeðjulegum viðtölum við nýríkt lið sem virðist ekki eiga aura sinna tal. Ríkisstjórnin gerir sitt besta til að hlaða undir þetta fólk með skattalækkunum sem koma því til góða. Mér ofbýður misréttið í þessu þjóðfélagi, og á fundinum nú í vikunni gekk gersamlega fram af mér. ”

Magnús fellur þarna í gryfja sem vinstrimenn falla gjarnan í. Hann telur að einn sé fátækur af því að annar sé ríkur. Tengir saman fátækt og misrétti sem er tvennt ólíkt.

Í fyrsta lagi. Skattalækkanir eru ekki til að ,,hlaða undir hina nýríku” eða ,,þetta fólk” sem Magnús virðist fyrirlíta. Skattalækkanir eru góðar fyrir allan sem á annað borð greiða skatt en Magnús og aðrir vinstrimenn hafa iðulega sett sig upp á móti slíkum skattalækknum.
Það er ljóst að Magnús Þór fyrirlítur þá sem eignast hafa pening í lífinu. Hann heldur líka að öll lífsins vandamál leysist með því einu að skattpína þá ríku enn frekar. Þess vegna hefur Magnús stutt þingmál Vinstri-Grænna um að hækka fjármagnstekjuskatt upp í 18%. Hann segir það ekki snúast um sósíalisma (sem vinstri menn eru alltaf að reyna að þvo sér af) heldur réttlæti. Já, Magnús Þór veit nefninlega manna best hvað er réttlátt. Það eru einmitt þannig menn sem við þurfum á Alþingi.

Í öðru lagi. Magnúsi finnst leiðinlegt að ríkissjóður eigi ekki fyrir því sem honum langar til að ráðstafa úr nefndinni sinni. Ekki dettur honum í hug að það þurfi að spara á öðrum sviðum stjórnsýslunnar til að eiga fyrir því sem honum finnst að þurfi að útdeila. Hann frekar skammast út í þá sem eiga pening og vill hirða hann af þeim mönnum sem fyrst. Þið munið: Réttlæti. Það er fyndið að þeir sem skammast sín hvað mest fyrir sósíalisma eru sósíalistarnir sjálfir.

Á sama tíma finnst honum ekkert mál að mæla fyrir aukunum útgjöldum ríkisstjóðs á öðrum sviðum t.a.m. með byggingu sædýrafns. En það er hinum ,,nýríku” að kenna að félagsmálanefnd á ekki nægan pening. - Einmitt

Í þriðja lagi. Magnús segir í skrifum sínum, ,,En ég á svo sem ekki von á því að ríkisstjórnarmeirihlutinn hleypi þessum málum í gegn. Er hægt að búast við því þegar við sitjum til að mynda uppi með fjármálaráðherra sem með peningabraski ku hafa sópað til sín tæpum 50 milljónum rétt áður en hann tók við því embætti, með því að selja stofnfjárhlut sinn í Sparisjóði Hafnarfjarðar?

Það saka ráðherra um peningabrask er engin smá ásökun. En Magnús Þór er líklega yfir það hafinn að þurfa að útskýra mál sitt eitthvað frekar. Hann hefur allavega sjaldnast gert það hingað til.

Magnús lýkur fyrri grein sinni á þessum orðum:
,,En hvað gerist svo? Jú, þessir sömu ráðherrar stinga bara fyrirmælum Alþingis ofan í næstu ruslakörfu. Og komast upp með það. Til hvers erum við að eyða peningum skattborgaranna í þessa vitleysu? Er ekki bara réttast að loka sjoppunni og senda þingið heim?

Þetta er líklegast það gáfulegasta sem hefur komið frá þingmanninum.

Gísli Freyr Valdórsson