Mánudagspósturinn 29. ágúst 2005

Þegar viðræðurnar á milli R-listaflokkanna stóðu yfir um áframhaldandi samstarf þá sá ég Andrés Jónsson, formann Ungra jafnaðarmanna, birtast annað slagið á skjánum í umfjöllunum sjónvarpsstöðvanna af málinu, en sem kunnugt er var hann einn af fulltrúum Samfylkingarinnar í viðræðunefndinni. Mér fannst alltaf frekar skrítið að sjá hann í þeirri stöðu þar sem ég veit ekki betur en að hann hafi fyrr þessu ári lýst þeirri skoðun sinni opinberlega að hann vildi að Samfylkingin byði fram undir eigin merkjum í næstu borgarstjórnarkosningum. M.ö.o. að hann vildi ekki áframhaldandi samstarf við Framsóknarflokkinn og Vinstrihreyfinguna – grænt framboð um R-listann.

Nú er Andrés ágætis drengur, allavega segja mín kynni af honum mér það. En maður hlýtur að spyrja sig að því hvers vegna Samfylkingin var að setja yfirlýstan andstæðing R-listasamstarfsins í viðræðunefnd fyrir sína hönd sem ætlað var að reyna til þrautar að ná samkomulagi um framhald á þessu sama samstarfi sem allir í nefndinni gætu samþykkt? Getur talizt líklegt að Andrés hafi lagt sig fram við að ná samkomulagi um samstarf sem hann var á móti? Ég sé það bara ekki fyrir mér þó stundum sé sagt að kratar geti skipt um skoðun þrisvar sinnum á dag ef þannig beri undir – svona í gamni sagt. En með því hefði Andrés væntanlega verið að vinna gegn eigin sannfæringu.

En burtséð frá þessu þá held ég að Samfylkingin hafi viljað R-listann feigan en ekki talið sig geta slitið samstarfinu sjálf því það gæti leitt til óvinsælda meðal stuðningsmanna þess. Því hafi verið ákveðið að láta vinstri-græna sjá um það, eða framsóknarmenn eftir því hvorir yrðu fyrri til. Þessu markmiði skyldi náð með því að setja ákveðin skilyrði fyrir áframhaldandi samstarfi sem Samfylkingin vissi að hinir flokkarnir gætu aldrei sætt sig við. Nefnilega að hornsteini R-listasamstarfsins yrði kastað fyrir róða, jafnræðisreglunni, og farið fram á að Samfylkingin fengi mun meira pláss á framboðslistanum fyrir borgarstjórnarkosningarnar í vor en hinir flokkarnir.

Minnug þess hvernig vinstri-grænir stóðu fastir á sínu varðandi málið með Þórólf Árnason, sem notabene leiddi næstum til þess að það slitnaði upp úr R-listasamstarfinu, hefur Samfylkingin ekki ósennilega gert ráð fyrir því að það sama yrði uppi á teningnum núna. Og það gekk eftir. Vinstri-grænir vildu að forsendur samstarfsins yrðu óbreyttar og gátu ekki sætt sig við að breyta ætti út af jafnræðisreglunni og fara að miða við meint fylgi flokkanna. Hafa ber í huga í þessu sambandi að tveir af þeim flokkum sem myndað hafa R-listann, Samfylkingin og Vinstrihreyfingin – grænt framboð, hafa aldrei boðið fram einir í Reykjavík og Framsóknarflokkurinn hefur ekki gert það síðan fyrir rúmum 15 árum síðan. Þannig að auðvitað veit enginn hvaða fylgi þessir flokkar kunna að fá í kosningunum í vor. Við höfum í raun enga viðmiðun í því sambandi.

Gallinn fyrir Samfylkinguna er annars bara sá að það er deginum ljósara að það voru ekki vinstri-grænir sem drápu R-listann heldur Samfylkingin sem vildi breyta grunnforsendum samstarfsins. Vinstri-grænir vildu þvert á móti að það yrði áfram byggt á þeim grunni sem hefði verið raunin hingað til. A.m.k. að nafninu til. Auðvitað hefur Samfylkingin haft fjóra af átta borgarfulltrúum R-listans á sl. kjörtímabili enda eru “óháðu” fulltrúarnir tveir ekki óháðir frekar en ég, sérstaklega ekki þegar annar þeirra er orðinn formaður Samfylkingarinnar. En niðurstaða málsins er einfaldlega sú að það var Samfylkingin sem drap R-listann. Vinstri-grænir tóku öndurnarvélina aðeins úr sambandi eftir að það var orðið ljóst að forsendur samstarfsins voru brostnar fyrir tilstuðlan Samfylkingarinnar.

Hjörtur J. Guðmundsson
hjorturg(a)hi.is