Frjálslynt íhald á íhald.is

Sjálfsagt hafa einhverjir velt því fyrir sér hvaða hugmyndafræði nákvæmlega við aðhyllumst sem stöndum að Veritas og Íhald.is. Margir hafa líka e.t.v. velt fyrir sér hvers vegna við höfum verið að stofna hugveitu með það að markmiði að leggja áherslu á hugmyndafræði íhaldsstefnunnar sem mörgum þykir sennilega þegar hafa mikil ítök og áhrif á Íslandi. Þegar minnst er á íhald verður án efa mörgum hugsað til þess sem kalla mætti evrópskt íhald sem er út af fyrir sig vel skiljanlegt enda er það það íhald sem í sögulegu samhengi hefur lengst af verið áberandi innan Sjálfstæðisflokksins. Þetta lýsir sér t.d. í þeirri afstöðu að vilja ekki afnema landbúnaðarkerfið eða selja Ríkisútvarpið, eitthvað sem við sem stöndum að Íhald.is viljum hins vegar gera hið fyrsta.

Þessi evrópska íhaldssemi er enn í dag ráðandi hugmyndafræði í flestum svokölluðum hefðbundnum hægriflokkum á meginlandi Evrópu sem og á hinum Norðurlöndunum. Þarna er um að ræða íhaldsmenn sem eru almennt séð engir sérstakir áhugamenn t.a.m. um að lækka skatta, draga úr miðstýringu eða minnka reglugerðafargan þó þeir eigi það stundum til að tala fyrir slíku – þá yfirleitt á mjög hóflegum nótum. Þessir flokkar eru gjarnan hlynntir verndartollum, opinberum niðurgreiðslum og alls kyns afskiptum ríkisvaldsins af hinum og þessum sviðum þjóðfélagsins s.s. menningarmálum. Þeir eru ennfremur tortryggnir á frjáls viðskipti á milli landa og markaðssvæða og geta jafnvel verið mjög íhaldssamir á velferðarkerfi landa sinna.

Þetta íhald er að okkar mati ekki hægrisinnað heldur í besta falli einhvers konar miðjustefna. Jacques Chirac er kannski ágætis dæmi um slíkan íhaldsmann. T.a.m. hefur hann talað mjög afgerandi gegn fríverslun í gegnum tíðina og fyrir því að teknir verði upp verndartollar í Frakklandi í auknum mæli til að vernda innlenda framleiðslu fyrir samkeppni við önnur lönd. Það er deginum ljósara frá okkar bæjardyrum séð að Chirac er ekki hægrimaður.

Munurinn á meginlandshugsunarhættinum og þeim engilsaxneska kom einmitt vel fram í deilum Frakka og Breta sumarið 2005 í kjölfar þess að fyrirhugaðri stjórnarskrá Evrópusambandsins var hafnað í Frakklandi og Hollandi. Chirac sagði stjórnarskránni hafa einkum verið hafnað í Frakklandi vegna þess að hún væri alltof frjálslynd í efnahagsmálum að engilsaxneskri fyrirmynd. Bretum fannst stjórnarskráin hins vegar engan veginn nógu frjálslynd í efnahagsmálum og andstaðan við hana var ekki sízt á þeim forsendum auk lýðræðisins og fullveldisins. Samt er vinstristjórn í Bretlandi!

Það íhald sem við aðhyllumst í meginatriðum mætti kalla engilsaxneskt eða jafnvel amerískt. Það er stundum kallað upp á ensku "right conservatism" eða "free-market conservatism". Í Bretlandi hefur þetta íhald gjarnan verið nefnt frjálslynt íhald. Í mjög stuttu máli felur sú íhaldssemi í sér frjálslyndi í efnahagsmálum en aftur íhaldssemi í siðferðismálum eða persónulegum málum eins og þau mál eru stundum kölluð líka. Ennfremur erum við hlynntir öflugri löggæslu, landvörnum o.s.frv. Finna má ágætis skilgreiningu á þessari íhaldssemi á ameríska frjálshyggjuvefnum Advocates for Self-Government:
 
"Conservatives tend to favor economic freedom, but frequently support laws to restrict personal behavior that violates "traditional values." They oppose excessive government control of business, while endorsing government action to defend morality and the traditional family structure. Conservatives usually support a strong military, oppose bureaucracy and high taxes, favor a free-market economy, and endorse strong law enforcement."

Þetta er íhaldssemi sem hefur að okkar mati alls ekki verið nógu áberandi í þjóðfélagsumræðum á Íslandi og því viljum við breyta.

Hjörtur J. Guðmundsson
[e-mail]