Hættum að hugsa sjálf; ríkið sér um okkur

Oftar en ekki sjáum við dæmi um hvernig hið opinbera ætlar að sjá um að hugsa fyrir okkur. Forsjárhyggjan ætlar oft að hlaupa með bæði stjórnmálamenn og embættismenn út í öfgar. Skýrt dæmi um þetta er frumvarp þingmanna Samfylkingarinnar á þessu kjörtímabili þar sem lagt var til að banna auglýsingar sem auglýstu ,,óhollar” vörur á milli kl. 18:00 – 21:00 þar sem þær gætu haft áhrif á börn. Af því að það eru einmitt börnin sem kaupa í matinn á heimilum.

Og lengra fer það. Hið opinbera ætlar ekki bara að segja okkur hvað má og hvað má ekki heldur ætlar það að hjálpa þeim ekki nenna að vera skynsamir. Í síðustu viku birtist þessi frétt um það á mbl.is að rætt hafi verið um að láta ókeypis smokka liggja frammi á heilsugæslustöðvum og í skólum landsins. Nema hvað að þetta er auðvitað ekki ókeypis frekar en svo margt annað sem hið opinbera ætlar að ,,bjóða” upp á.

Fréttin var unnin upp úr svari heilbrigðisráðherra við fyrirspurn Guðrúnar Ögmundsdóttur, alþingismanns, um alnæmissmit. Auk þess kemur fram í fréttinni að einnig hafa verið ræddar hugmyndir um að auðvelda aðgengi að sprautum og nálum fyrir fíkniefnaneytendur sem sprauta sig. Reyndar er tekið fram að ráðuneytið sé með þessar hugmyndir til skoðunar en endanleg ákvörðun hefur ekki verið tekin.

Skilaboðin eru s.s. þessi: Hagið ykkur eins og þið viljið, látið skynsemina til hliðar, hið opinbera ætlar að hugsa um ykkur hvort eð er. Þeir skattgreiðendur sem ekki sprauta sig af eitulyfjum þurfa nú að gjöra svo vel og kaupa sprautur handa þeim sem farið hafa villu vegar í þessum málum. Nú má ekki skilja það svo að ég hefi enga vorkunn fyrir þeim sem hafa misstigið sig í lífinu. Fjarri fer því. En það er hins vegar óþarfi að skattgreiðendum sé sendur reikningur fyrir áframhaldandi neyslu eiturlyfjanotenda.

Annars er ég með ágætis hugmynd um lýðheilsumál. Eg held að það geti myndast þverpólitísk samstaða um þetta. Hið opinbera ætti að ríkisvæða Latabæ. Síðan væri hægt að fjöla starfsmönnum Lýðheilsustofnunar, svona fyrst að hún er til, og þeir starfsmenn gætu tekið saman ,,dagbækur” landsmanna um hvað þeir létu nú ofan í sig. Síðan fengi fólk punkta í formi örlítillar greiðslu frá ríkissjoð fyrir að borða epli og appelsínur en sektir eftir heimsókn á McDonalds eða KFC. Þeir sem voga sér að kveikja í sígerettu þurfa að sitja hjá í tvær vikur og fá ekki að vera með í leiknum, enda ekki mjög ,,þjóðfélagsvænir”.... það er hægt að leika sér með þessa hugmynd endalaust.

Svo væri líka hægt að skylda kaupmenn til að merkja vörur sínar eftir hollustu stöðlum Ríkisins. Rautt fyrir mjög óhollt, grænt fyrir mjög holt og allt þar á milli. Eg er alveg viss um að einhverjir embættismenn myndu hafa gaman að því. Í framhaldi af því væri hægt að setja nammigangana í búðum á bakvið lokaðar dyr sem aðeins mætti opna milli kl. 13 – 18 á laugardögum. Það er auðvitað ekki hægt að freista barnanna í hvert skipti sem farið er í búð. Nú eða þá bara að leggja enn hærri skatt á ,,óhollar” vörur. Svona til að stýra neyslunni aðeins.

Jæja, látum þessa vitleysu nægja í bili. Nú gæti einhver sagt að þetta væri komið út í vitleysu hjá mér. Orðið öfgakennt og ýkt. Sannleikurinn er hins vegar sá að flestar þessara hugmynda hafa komið frá stjórnmálamönnum, bæði erlendis og hér heima. Tja, nema kannski það að ríkisvæða Latabæ.
En það er kannski ekkert vitlausara en hver önnur forsjárhyggja.

Gísli Freyr Valdórsson